________________
સાધુ વાસવાણી દૂર નથી. તે તમારી અંદર છે. મંદિરોમાં તે રહ્યો નથી. કારણ કે આધ્યાત્મિક પરિબળોનાં કેન્દ્રો રહ્યા નથી. નિમ્ન મને શાસ્ત્રોની ચાવી ખોઈ નાખી છે. તેથી પણ ઈશ્વર મળે તેમ નથી. ક્રિયાકાંડમાં સંસ્કાર રહ્યા નથી તેથી ઈશ્વર ત્યાં રહ્યો નથી. ભૂતકાળના મૃતપ્રાય ધાર્મિક પોથાં થોથાંઓમાં તે નથી. તે જીવંત છે પણ જગત તેને ભૂલી ગયું છે, પ્રભુ હજુયે તમને શોધે છે. દૂર શાને ભાગો છો ? તે તમારી અંદર છે. પ્રજાઓએ તેને પોતાનો ગણ્યો નથી. કોઈ પણ રાજકીય સંધિઓ કે લખાણો આ અંધાધૂંધીના જમાનામાંથી આપણને ઉગારી શકે તેમ નથી. આ કાર્ય રાજકીય નથી રહ્યું. પૂર્વ અને પશ્ચિમની પ્રજાઓમાંથી નવી એકતાની આર્ષદષ્ટિથી પ્રભાવિત માનવો ઊભા થવા જોઈએ. આવા માનવો જીવંત દષ્ટિવાળા, સત્ય અને પ્રેમના સેવકો, સર્જનાત્મક દષ્ટિવાળા તેમની આત્મશક્તિથી કામ લે તેવી ઈશ્વરને પ્રાર્થના છે. વૈશ્વિક ધર્મ
હિંદના એક પનોતા પુત્રને ભૌતિકશાસ્ત્રનો નોબલ પુરસ્કાર મળ્યો. મારા હૃદયનાં પ્રેમ અને નમ્રતાથી સર રમણને પ્રણામ કરું છું. તેણે હિંદને નામના અપાવી છે, તેણે માનવજાતને સમૃદ્ધ બનાવી છે. સર રમણ સાથે આગબોટમાં મારો એક પરમ મિત્ર હતો. બંને યુરોપથી હિંદ આવતા હતા. બંને વાતો કરતા હતા. સહસા સર રમણે આકાશમાં તારા પ્રત્યે નજર કરતાં કહ્યું, ““હે તારલાઓ, માનવ તમારી સામે શી વિસાતમાં છે ?'' સર રમણના શબ્દોમાં નિઃશંક વૈશ્વિક ભાવના ભરી હતી. દરેક મહાન વિજ્ઞાની વૈશ્વિક અનુભવથી હલી ઊઠે છે. વિજ્ઞાન અને ધર્મ બંને
