________________
૪૪
સાધુ વાસવાણી મહાન સૌભાગ્ય શું હોઈ શકે? જૂના કાળમાં હિંદુ શિક્ષણનો પાયો બ્રહ્મચર્ય રહેતો. ત્યારે હિંદ ખરેખર મહાન હતું.
આજે હિંદવાસીઓ એક પ્રલોભનથી બીજા પ્રલોભન પર ફરતા રહ્યા છે. આજે તેના વિદ્યાર્થીઓને ઉત્તેજના જોઈએ છે. તેના યુવાનો ભોગ પાછળ દોટ મૂકે છે. આજે જરૂરત છે તપસ્વીઓની અને બ્રહ્મચારીઓની, જે તેને અંધાધૂંધીમાંથી નવા યુગના પ્રભાત તરફ લઈ જાય. પ્રાચીન હિંદમાં પચીસ વર્ષની ઉમર સુધી દરેકે બ્રહ્મચર્યાશ્રમમાં રહેવાનું ત્યાર બાદ જ તે પરણી શકતો. ઘણા તો ત્રીસ કે ચાળીસ વર્ષ સુધી પણ બ્રહ્મચર્યાશ્રમમાં રહેવાનું પસંદ કરતા. ઘણા આજન્મ બ્રહ્મચારી પણ રહેતા.
માનવનો આત્મા ખીલી ઊઠી પ્રભુનાં દર્શન પામી શકે તે માટેનું સાધન બ્રહ્મચર્ય છે. આ અનુભૂતિ કોઈ દબાણથી કે અસ્વીકૃતિથી થતી નથી પરંતુ વિષયેન્દ્રિયોના ઊર્ધ્વીકરણથી થાય છે. ઇન્દ્રિયોને ધિક્કારવી જોઈએ નહીં. અંતરાત્માને ઈન્દ્રિયોની જરૂરત છે. ઉત્ક્રાંતિનો આશય વસ્તુનો બહિષ્કાર કરવાનો નથી. પરંતુ ધીમે ધીમે આત્મિક જીવન પ્રત્યે જવાનો છે. ભૌતિક વસ્તુઓ તમારા પર પ્રભુત્વ જમાવે તે આધ્યાત્મિક નથી. તમે જો ઈન્દ્રિયોને ધિક્કારીને અવગણશો તો એક દિવસે તે બળવો કરશે.
દબાણમાં રાખેલ વૃત્તિ કોઈક દિવસે ખુલ્લી પડે છે. બળજબરીથી શુદ્ધતાનું સામ્રાજ્ય સ્થાપી શકાતું નથી. દબાણથી વૃત્તિ બળવો પોકારે છે. એક જાતનું માનસિક તૂફાન જાગે છે. માણસ તેને કાબૂમાં લઈ શકતો નથી અને જેટલો ઊંચે ચડ્યો હોય છે ત્યાંથી તદ્દન નીચે પડે છે. ઈન્દ્રિયોને રફતે રફતે
