________________
ઈશ્વરની હસ્તી છે કે નહીં
છે તે આપત્તિના અપાર સાગરમાં ડૂબી ગયા છે. એ નિયમોને આચરણમાં ઉતારવાની કઠણાઈ અને એ નિયમો વિશેની અનાથા એ બે વસ્તુ એક છે એમ માનવાના ભ્રમમાં ન પડવું જોઈએ. ગૌરીશંકરની શોધ સફળ થવા માટે અમુક શરતોનું પાલન આવશ્યક છે. એ શરતો પાળવી કઠાણ હોય તેથી એ શોધ અશક્ય બની જતી નથી. એથી તો ઊલટું રાંધમાં વધારે રસ આવે છે ને વધારે ઉત્સાહ ચડે છે. ત્યારે ઈશ્વર અથવા સત્યનારાયણની શોધ માટેની આ યાત્રા તો હિમાલયની અગણિત યાત્રાનાં કરતાં અનંતગણી મોટી છે, અને તેથી ઘણી વધારે રરાદાયક છે, આપણને એને માટે જરાય ધગશ ન હોય તો એનું કારણ એ છે કે આપણી શ્રદ્ધા નબળી છે. આપણને ચર્મચક્ષુથી જે દેખાય છે તે આપણને એકમાત્ર પરમ સત્ય કરતાં વધારે સાચું ભાસે છે. આપણે જાણીએ છીએ કે આભાસ અ ભ્રમરૂપ છે, માયારૂપ છે. અને છતાં પણ તુચ્છ ક્ષણજીવી વસ્તુઓને રસત્ય માની લઈએ છીએ. તુચ્છ વસ્તુઓને તુચ્છ તરીકે ઑળખી એટલે અર્ધો લડાઈ જીત્યા. એમાં જ સત્યની કે ઈશ્વરની અ શોધ આવી જાય છે. આપણે એ તુચ્છ ક્ષણજીવી વસ્તુઓના પાશમાંથી છૂટીએ નહીં તો આપણને પેલી મહાન શોધ માટે ફુરસદ સરખી ન રા; અથવા તો એ શોધે શું કુરરાધના વખતન માટે મુલતવી રાખી મૂકવા જેવી છે?
હરિજનરાવકો જાણે કે આપણને ભાન હોય કે ન હોય પણ અસ્પૃશ્યતા સામનો ગ્રામ એ આ મહાન શોધનાં એક અંશ છે. અરયતા અંક હકનું જૂઠાણું છે. એ વિશે આપણા મનમાં તો શંકા રહી જ નથી, કેમ કે નહીં તો આપણે એ લડતમાં ભળ્યા ન હોત કેવળ પરિશ્રમથી જ અન આ પત્રમાં અનેક વાર વર્ણવાઈ ચૂકેલી સફળતાની શરતોનું યોગ્ય પાલન કરીને જ આપણે એ સત્ય બીજાના અંતરમાં ઉતારી શકીશું.
નિર્વધુ. ૩૦ -૯-૧૯૩૪, પા. ૨૩૨
