Hindu Dharmanu Hard

SR No.: 005972
Original Sutra Author: N/A
Author: M K Gandhi
Publisher: Navjivan Prakashan Mandir Ahmedabad
Publication Year: 2005
Total Pages: 274
Language: Gujarati
Classification: Interfaith
File Size: 10 MB

Page 184

ગીતાનો સંદેશો
૧૬૫
૨૦. લૌકિક કલ્પનામાં ભકત એટલે વેવલો, માળા લઈને જપ જપના. સેવાકર્મ કરતાં પણ તેની માળામાં વિક્ષેપ આવે. તેથી તે ખાવાપીવા વગેરે ભોગ ભોગવવાને સમયે જ માળાને હાથમાંથી મૂકે, ઘંટી ચલાવવાને સારુ કે દરદીની સારવાર કરવાને સારુ કદી નહીં.
૨૧. આ બન્ને વર્ગને ગીતાજીએ સ્પષ્ટ રીતે કહી દીધું, ‘‘કર્મ વિના કોઈ સિદ્ધિ પામ્યા નથી, જનકાદિ પણ કર્મ વડે જ્ઞાની થયા. જે હું પણ આળસરહિત થઈને કર્મ ન કર્યા કરું તો આ લોકોનો નાશ થાય.'' તો પછી લોકોને વિશે તો પૂછવું જ શું હોય?
૨૨. પણ એક તરફથી કર્મમાત્ર બંધનરૂપ છે એ નિર્વિવાદ છે. બીજી તરફથી દહી ઈછા-અનિચ્છાએ પણ કર્મ કર્યા કરે છે. શારીરિક કે માનસિક ચવ્હામાત્ર કર્મ છે. ત્યારે કર્મ કરતા છતાં મનુષ્ય બંધનમુક્ત કેમ રડ? આ કોયડાનો ઉકેલ ગીતાજીએ જેવી રીતે કર્યો છે તેવો બીજા એક પગ ધર્મગ્રન્થ કર્યો મારી જાણમાં નથી. ગીતા કહે છે : “કલાસકિત છોડ ને કર્મ કરો,' “નિરાશી થાઓ ને કર્મ કરો,' “નિષ્કામ થઈને કર્મ કરો,' એ ગીતાજીનો ન ભુલાય એવા ધ્વનિ છે. કર્મ છોડે તે પડે. કર્મ કરતાં છતાં તેનાં ફળ છોડે તે ચડે. કલત્યાગ એટલે પરિણામને વિશે બેદરકારી એવો અર્થ નથી. પરિણામ, સાધનનો વિચાર અને તેનું જ્ઞાન આવશ્યક છે. એ થયા પછી જે મનુષ્ય પરિણામની ઈચ્છા કર્યા વિના સાધનમાં તન્મય રહે છે તે લત્યાગી છે.
૨૩. પણ અહીં કલત્યાગ એટલે ત્યાગીને ફળ મળતું નથી એવો અર્થ કોઈ ન કરે. ગીતાજીમાં એવા અર્થને કયાંયે રસ્થાન નથી. લત્યાગ એટલે ફળને વિશે આસક્તિનો અભાવ. ખરું જોતાં ફલત્યાગીને હજારગણું ફળ મળે છે. ગીતાના ફલત્યાગમાં તો અખૂટ શ્રદ્ધાની પરીક્ષા છે. જે મનુષ્ય પરિણામનું ધ્યાન ધર્યા કરે છે તે ઘણી વાર કર્મ- કર્તવ્ય - ભ્રષ્ટ થાય છે. તેને અધીરાઈ આવે છે, તેથી તે ક્રોધને વશ થાય છે, ને પછી તે ન કરવાનું કરવા માંડે છે, એક કર્મમાંથી બીજામાં ને બીજામાંથી ત્રીજામાં પળે જાય છે. પરિણામનું ચિંતવન કરનારની સ્થિતિ વિપયાન્યના જેવી થઈ જાય છે, ને છેવટે તે વિષયની જેમ સારાસારનો, નીતિઅનીતિનો વિવેક છોડી દે છે, ને ફળ મેળવવા સારુ ગમે તે સાધનનો ઉપયોગ કરે છે, ને તેને ધર્મ માને છે.