________________
પ્રકરણ :- ૧ પંડિત પ્રવર ટોડરમલજીની રહસ્યપૂર્ણ ચિઠ્ઠી
શ્રી સિધ્ધ શ્રી મુલતાન નગર મહાશુભસ્થાનવિષે સ્વધર્મી ભાઈ અનેક ઉપમાયોગ્ય અધ્યાત્મરસરોચક ભાઈશ્રી ખાનચંદજી, ગંગાધરજી, શ્રીપાલજી સિદ્ધારથદાસજી આદિ સર્વ સ્વધર્મી યોગ્ય લિ. ટોડરમલના શ્રી પ્રમુખ વિનય શબ્દ અવધારજોવ અહી યથાસંભવ આનંદ છે, તમને ચિદાનંદઘનના અનુભવથી સહજાનંદની વૃધ્ધિ ચાહું છું.
પં. શ્રી ટોડરમલજીએ આજથી ર૫૦ વર્ષ પહેલાં (સં.-૧૮૧૧)માં લખેલ છે. પત્રની શરૂઆત “શ્રી” એટલે સિધ્ધસ્વરૂપ જે આત્મલક્ષ્મી તેનું પ્રથમ સ્મરણ કરીને કરી છે. વળી કહે છે કે અમને અહીં યથાસંભવ આનંદ છે, અને તમને ચિદાનંદના અનુભવથી સહજાનંદની વૃધ્ધિ ચાહું છું. એટલે કે સહજ આનંદ તો ચૈતન્યના અનુભવમાં જ છે અને એની જ ઈચ્છા છે, એના સિવાય બીજી કોઈ ઈચ્છા નથી. તમને પણ એમ જ હો. અતીન્દ્રિમ્ સુખની વૃધ્ધિ સામાને પણ થાઓ એમ ઈચ્છે છે. અંદરથી આત્મા પ્રત્યે પ્રેમ જાગવો જોઈએ. અધ્યાત્મનો રસ જેને કંઈક હોય અને પોતાના આત્માનું કલ્યાણ કરવાની ધગશ હોય એને આ વાત ગમે તેવી છે. પણ આવા જીવો મળવા દુર્લભ છે.
બીજ, તમારો એક પત્ર ભાઈશ્રી રામસિંઘજી ભવાનીદાસજીને આવ્યો હતો. તેના સમાચાર ન્હાનાબાદથી અન્ય સ્વધર્મીઓએ લખ્યા હતા.
ભાઈશ્રી, આવા પ્રશ્ન તમારા જેવા જ લખે. આ વર્તમાનકાળમાં અધ્યાત્મરસના રસિક જીવો બહુ જ થોડા છે. ધન્ય છે તેમને જે સ્વાનુભવની વાર્તા પણ કરે છે.
સિધ્ધ સમાન સદા પદ મેરો' એવી અંતરદષ્ટિ અને એના સ્વાનુભવની ભાવના કરનાર જીવો ખરેખર ધન્ય છે. એ આ વાતનો આધાર આપતાં પત્રમાં લખે છે કે :
तत्प्रति प्रीतिचितेन, येन वार्तापि हि श्रुता । निश्चितं सः भवेद्भव्यो, भाविनिवार्णभाजनम् ।।
પશિંવવિંશતિ (ાવત્વતિઃ રૂ)
