Page Text
________________
પર્યાય વર્તે છે એ રીતે એક સમયમાં અનંત ગુણોની અનંતી પર્યાયો છે. એકેક ગુણના અસંખ્યપ્રદેશો છે જેટલા જીવના પ્રદેશો છે, તેટલા જ દરેક ગુણના પ્રદેશો છે. આ જીવ દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય બતાવ્યા.
હવે સંસારી જીવને એકેક પ્રદેશે અનંત કર્મ-વર્ગણા છે. એકેક કર્મ વર્ગણામાં અનંતાનંત પુદ્ગલ પરમાણુઓ છે અને તેમાં એકેક પરમાણુ અનંત ગુણ-પર્યાયો સહિત છે.
આ પ્રમાણે એકેક સંસારી જીવની સ્થિતિ છે. અને આવી સપિંડ અવસ્થારૂપ એટલે કે કર્મના સંયોગવાળા જીવો સંસારમાં અનંત છે. સંસારથી મુકત એવા સિધ્ધાત્માઓ પણ અનંત છે, અને સંસારી જીવો એના કરતાં પણ અનંત છે. કેટલા ? કે બટાટા વગેરે કંદમૂળના એક ઝીણા કટકામાં અસંખ્યાતા દારિક શરીરો અને એકેક શરીરમાં સિધ્ધો કરતાં અનંતગુણા જીવો છે. નિગોદથી માંડીને ચૌદમાં ગુણસ્થાન સુધીનો દરેક જીવ અનંતાનંત પુદ્ગલ દ્રવ્યથી સંયોગિત છે. છતાં તેમાં જીવ અને પુદ્ગલ બંને પોતપોતાની પરિણતિમાં ભિન્ન ભિન્ન પરિણમી રહ્યાં છે.
આ અનંતા જીવો અને અનંતાનંત પુદ્ગલો તથા તેના અનંતગુણપર્યાયો-આ બધાને એક સમયમાં જાણી લેવાની શકિત આત્મામાં રહેલી છે.
હવે જીવ અને પુદ્ગલની ભિન્ન ભિન્ન પરિણતિનું કથન કરે છે. (૨) જુદા જુદા રૂપે જીવદ્રવ્યની પરિણતિ તથા જુદા જુદા રૂપે પુદ્ગલ દ્રવ્યની પરિણતિ છે; તેનું વિવરણ-એક જીવદ્રવ્ય જે પ્રકારની અવસ્થા સહિત અનેક આકારરૂપ પરિણમે તે પ્રકાર અન્ય જીવથી મળતો આવે નહિ; અન્ય જીવનું તેનાથી અન્ય અવસ્થા રૂપ પરિણમન હોય. એ પ્રમાણે અનંતાનંત સ્વરૂપ જીવદ્રવ્ય અનંતાનંત સ્વરૂપ અવસ્થાપૂર્વક વર્તી રહ્યા છે. કોઈ જીવવ્યના પરિણામ કોઈ પણ અન્ય જીવદ્રવ્યથી મળતાં આવે નહિ.
એ જ પ્રમાણે એક પુદગલ પરમાણુ એક સમયમાં જે પ્રકારની અવસ્થા ધારણ કરે તે અવસ્થા અન્ય પુલ પરમાણુ દ્રવ્યથી મળતી આવે નહિ; તેથી પુદ્ગલ પરમાણુ દ્રવ્યની પણ અન્ય અન્યતા જાણવી.
સંસાર અવસ્થામાં જીવ અને પુગલોનો સંયોગ હોવા છતાં બંનેની પરિણતિ જુદી જુદી જ છે; કોઈ એક બીજાની પરિણતિમાં કાંઈ કરતાં નથી.
| SR No. | 005965 |
| Book Title | Samyakdarshan ane Aatmshakti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mumukshu |
| Publisher | Rasikbhai Shah |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 132 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |