________________
શ્રી સદ્ગુરુ, સત્પુરુષ, સંત-જ્ઞાની પુરુષોનું માહાત્મ્ય
આચરણમાં મૂકવાં તે જ કલ્યાણરૂપ અને કર્તવ્યરૂપ માર્ગ છે. માટે તેમજ આચરવું.
૨૭
(૩૩) જીવને બે મોટા બંધન છે; એક સ્વચ્છંદ અને બીજું પ્રતિબંધ. સ્વચ્છંદ ટાળવાની ઈચ્છા જેની છે, તેણે જ્ઞાનીની આજ્ઞા આરાધવી જોઈએ; અને પ્રતિબંધ ટાળવાની ઈચ્છા જેની છે, તેણે સર્વસંગથી ત્યાગી થવું જોઈએ. (પ.-૧૯૬/પા.-૨૬૧)
આ.સિ.શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે :- “રોકે જીવ સ્વચ્છંદ તો, પામે અવશ્ય મોક્ષ; પામ્યા એમ અનંત છે, ભાખ્યું જિન નિર્દોષ-(૧૫)-જીવ અનાદિકાળથી પોતાના ડહાપણે પોતાની ઈચ્છાએ ચાલ્યો છે. ‘હું જાણું છું, હું સમજું છું, આ તો મને ખબર છે', આ સ્વચ્છંદ છે. તેને રોકવામાં આવે તો જીવ જરૂર મોક્ષને પામે એમ દોષ રહિત એવા જિનેશ્વરે કહ્યું છે. સ્વચ્છંદ જ્યાં થોડી અથવા ઘણી રીતે ઘટ્યો છે, મંદ થયો છે, ત્યાં તેટલી બોધબીજ યોગ્ય ભૂમિકા થાય છે. સ્વચ્છંદ જેનો છેદાયો છે તેને જે પ્રતિબંધ છે, તે અવસર પ્રાપ્ત થયે નાશ પામે છે. સ્વચ્છંદને જેણે મંદ કર્યો છે, એવા પુરુષને ચાર પ્રકારના પ્રતિબંધ ન નડે તેનો ખ્યાલ રાખવાનો છે, તે છે-(૧) લોકસંબંધી બંધન (૨) સ્વજનકુટુંબ બંધન (૩) દેહાભિમાનરૂપ બંધન (૪) સંકલ્પ-વિકલ્પરૂપ બંધન. આ પ્રતિબંધથી પર થવા માટે બાહ્ય તેમજ અત્યંતર રહેલા સર્વ સંગને છોડવાનો પુરુષાર્થ ક૨વાનો છે. નિજ પરભાવ જેણે જાણ્યો છે એવા જ્ઞાનીપુરુષને પરભાવનાં કાર્યનો જે કંઈ પ્રસંગ રહે છે, તે પ્રસંગમાં પ્રર્વતતાં પણ જ્ઞાનીનો સંબંધ છૂટ્યા કરે છે અને તેમાં હિતબુદ્ધિ થઈ પ્રતિબંધ થતો નથી. સ્વચ્છંદ અને પ્રતિબંધ નાશ પામે તો મોક્ષ અવશ્ય થાય.
(૩૪) પોતાને ભૂલી ગયા રૂપ અજ્ઞાન, જ્ઞાન મળવાથી નાશ થાય છે, એમ નિઃશંક માનવું. (૨) જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ જેણે ઈચ્છવી, તેણે જ્ઞાનીની ઈચ્છાએ વર્તવું એમ જિનાગમાદિ સર્વ શાસ્ત્ર કહે છે. પોતાની ઈચ્છાએ
