________________
યજ્ઞ યુ.પેન સંદિગં, ૧ ૨ ધૃષ્ટબનનારમ્
મિત્રાપાપરીત ૨, તયં પરમં પરમ્ | - જે કોઈ જાતના દુઃખથી મિશ્ર નથી, મળ્યાં પછી જેનો નાશ થવાનો નથી, અને જે સ્થાન મળ્યા પછી જગતની કોઈ જાતની અભિલાષા રહેવાની નથી, આવું ઉત્તમ સ્થાન જો કોઈ હોય તો એ મોક્ષ છે. અને આવું જે મોક્ષ પદ, તે તો -
तद्धयेकमेव नियमाच्छ ब्दभेदेऽपि तत्त्वतः ॥ - સાંખ્યનું પણ એક જ છે, યોગનું પણ એક જ છે, ને જૈનનું પણ એક જ છે. શબ્દના ભલે ભેદ હોય, કોઈ એને “પ્રકૃતિનો વિયોગ' કહે. કોઈ કર્મોનો નાશ' કહે. કોઈ દુરિતધ્વસ' બોલે. કોઈ એને પરમાનંદરૂપ” માને. કોઈ “ક્ષણિક - વૈરાજ્યવાદ' કહે અને કોઈ “માયાનો વિયોગ” કહે, પણ બધાનું સ્થાન તો ત્યાં એક સરખું જ છે.
ચોથી દૃષ્ટિમાં રહેલા આત્માને આ ભાવના હોય છે.
આટલો બધો વિશાળ પરમાત્માનો ધર્મ છે. એ જેવો વિશાળ છે, એવો કોઇનો ધર્મ નથી. પણ એને વિશાળ કેમ કરવો? એને વિશાળતા કેમ આપવી? એ માટે આપણામાં સામર્થ્ય નથી. એ આપણી શક્તિ બહારનો વિષય છે. પણ કરીએ તો થઈ શકે.
એક જ દાખલો આપું. ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજાએ દિગંબરના ગ્રંથ ઉપર વિવરણ લખ્યું છે. એમણે ત્યાં પહેલો શ્લોક લખ્યો છે : -
ऐन्द्रमहः प्रणिधाय, न्यायविशारदयतियशोविजयः।
વિષમમષ્ટી – અષ્ટઢા વિવેચવ્યક્તિ છે - યશોવિજયજી મહારાજ બીજે ક્યાંય પોતાનું વિશેષણ મૂકતા નથી. અહીં પોતાનું વિશેષણ મૂક્યું છે. ન્યાય વિશારદ એવો હું આત્માના સ્વરૂપને નમસ્કાર કરું છું.
તમે શું કામ કરો છો? તો કહે છે આ વિષમ એવો જે અસહસી નામનો ગ્રંથ છે. -
૭૪
