________________
TKAKALAKAKTKTKAKAKABAજીવથી શિવ તરફ પલ્યોપમનું સ્વરૂપ
ઉપરોક્ત કોષ્ટકમાં અસંખ્ય વર્ષ = ૧ પલ્યોપમ બતાવ્યું છે. ઃ આ અસંખ્ય સંખ્યાને સમજવા માટે બુદ્ધિ-કલ્પનાથી ૧ યોજન ઊંડો અને એટલા જ વ્યાસનો ગોળાકાર કુવો બનાવવામાં આવે અને યુગલિક નવજાત શિશુઓના વાળના અસંખ્યાતમા ભાગના અસંખ્ય ટુકડા કરવામાં આવે. આવા અસંખ્ય ટુકડાઓથી આ કુવો ઠસાઠસ ભરવામાં આવે. હવે આ કુવામાંથી ૧-૧ ટુકડો ૧૦૦-૧૦૦ વર્ષના અંતરે નીકાળવાથી જેટલા વર્ષે આ કુવો ખાલી થાય તેટલા કાળને ૧ પલ્યોપમ કહે છે.
આવા ૧૦ કોટાકોટી પલ્યોપમનો એક સાગરોપમ થાય છે. ૧ કરોડને ૧ કરોડથી ગુણવાથી જે ગુણનફળ આવે તેને કોટાકોટી કહે છે, એટલે કે એકની સંખ્યાની આગળ ૧૪ શૂન્ય સમજવી.
૧૦,૦૦,૦૦,૦૦,૦૦,૦૦,૦૦૦ આવા ૧૦ કોટાકોટી સાગરોપમને ૧ ઉત્સર્પિણી કહે છે. એટલો જ અવસર્પિણીનો કાળ સમજવો.
૧ ઉત્સર્પિણી અને ૧ અવસર્પિણી મળીને ૧ કાળચક્ર બને છે અને આવા અનંત કાળચક્રોનું ૧ પુદ્ગલ-પરાવર્ત કહેવાય છે.
આવા અનંત પુદ્ગલ પરાવર્ત જેટલો ભૂતકાળ પસાર થઈ ચૂક્યો છે. ભવિષ્યકાળ ભૂતકાળની અપેક્ષાએ અનંત ગણો છે.
અસંખ્ય વર્ષના આયુષ્ય કાળને તથા જીવોની કાયસ્થિતિને જાણવા માટે આ પલ્યોપમ, સાગરોપમ તથા ઉત્સર્પિણી, અવસર્પિણી, પુદ્ગલ પરાવર્તનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
UVAVARK
૫૭
KAAKASAK
