________________
૧૫૮
શ્રી જિન-ચન્દ્રકાન-ગુણમાળા
તેમ નહીં કરે તે નરસા ઉદયે ફરી પાછો નીચે ઊતરી. જઈશ, ત્યારે તારી શી ગતિ થશે તેવી રીતે હે ચેતન ! તું ખચિત વિચાર કર કે, આ સંસાર તે બીજું કાંઈ નથી પણ . એક દુઃખરૂપી દરિયે છે. તે હળાહળ વિષથી ભરેલો છે. તેમાં જ તું ડૂબતે બાથડિયાં ભર્યા કરે છે પણ કિનારે દેખવા પામતે નથી, કારણ કે તારી પાસે જ્યાં સુધી સમ્યક જ્ઞાનરૂપી તરવાને ઈલમ આવ્યું નથી, અગર તે ઈલમ સંપાદન નહીં કરે ત્યાં સુધી તારે દુઃખરૂપી ભવસમુદ્રમાં ડૂબકીઓ માર્યા જ કરવાની છે. તે સિવાય બીજો કોઈ ઈલાજ નથી. આ ઉત્તમ મનુષ્ય ભવા પચંદ્રિયપણું તું કેટલે કટે અને કેવી રીતે પામવાને શક્તિમાન થયું છે તે જરા શાંતિથી વિચાર કર.
જીવનનું મૂળ સ્થાનક સૂક્ષ્મ નિગોદમાં છે. ત્યાં તેને મહાદારુણ દુખ ભોગવવું પડે છે, જેની કલ્પના માત્ર કરતાં કંપારી છૂટે છે. તે નિગદના જીવને અસંખ્યાતા અને અનંતા પુગલ પરાવર્તન કરવાં પડે છે. અનંતકાળ સુધી ત્યાં તેને (જીવન) રાત-દિવસ ફક્ત જન્મવું અને મરવું એજ ધંધે નિરંતર ચાલુ રહે છે; આવાં જન્મ-મરણ તેને કેટલી વાર થતાં હશે? મનુષ્ય ભવમાં એક જ વાર જન્મ મરણ થતાં જીવને કેટલું સહન કરવું પડે છે, તે સાંભળ! એક મનુષ્યના શરીરમાં કઈ દેવપ્રયાગથી ૩ કરોડ સોય ઊની કરી
તનકી ભૂખ તે તનિક હૈ, તીન પાવ ઔર શેર; મનકી ભૂખ અનંત હૈ, નિગલત મેરુ સુમેર,
