________________
૪૫૨
શ્રી જિન-ચન્દ્રકાન્ત-ગુણમાળા
ચારને જીતવાની ચાર ચાવી-(૧) કોઈને ઉપશમ ભાવથી, “ઉપશમ એટલે ક્ષમા, (૨) માનને વિનય ભાવથી, (૩) માયાને સરળતાથી અને (૩) લેભને સંતોષથી જિતાય.
અસાધારણ વસ્તુઓ ચાર-(૧) ક્ષમા જેવો તપ નથી, (૨) સંતોષ સમાન સુખ નથી, (૩) તૃણા સમાન " કેઈ વ્યાધિ નથી અને (૪) દયા સમાન કોઈ ધર્મ નથી.
- દુર્લભ ચાર-૧, શુરવીર, ર. પંડિત, ૩. વક્તા અને ૪. દાની. શૂરવીર સે વ્યક્તિમાં એક પાકે, (૨) આત્મધર્મને આચરે એ પંડિત તે હજાર વ્યક્તિમાં એકાદ હોય, (૩) સત્ય બોલનાર વક્તા તે દસહજાર વ્યક્તિઓમાં કોઈ એક જ મળે અને (૪) પ્રાણીઓના કલ્યાણમાં રત રહેનાર અભયદાતા–સાચે દાનવીર તે લાખમયે ભાગ્યે જ મળી આવે.
શાથી શોભે ચાર-(૧) વિદ્યાથી પંડિત, (૨) સૈન્યથી રાજા, (૩) પ્રામાણિક ધંધા-રોજગારથી વ્યાપારી અને (૪) જ્ઞાનસહિત ચારિત્રથી સાધુ શોભે છે. '
ગૌતમ નામના ચાર જણ–(૧) ગૌતમસ્વામી તે મહાવીરસ્વામીના શિષ્ય ગણધર, (૨) ગૌતમ બુદ્ધ તે બૌદ્ધધર્મના પ્રવર્તક, (૩) ગૌતમ ઋષિ-વૈદિક મતમાં થયેલા અને (૪) ગૌતમ નામે નૈયાયિક.
* બુદ્ધિના પ્રકાર ચાર-(૧) એત્પાતિકી–પિતાનાથી
જ્ઞાની ધ્યાની ચતુર નર, તી રહે ઉદાસ; , ખર ઘુવડ મૂરખ પશુ, સદા સુખી પ્રતિરાજ.
