________________
તીર્ષ નો દ્રાવૃદ્ધ નો વ મૃદું નો પ્ર, કૃશ નો પ્રણ, દૃઢ નો द्रद, कृश नो क्रश्, बहु नो भूय, स्थूल नो स्थव्, दूर नो दव,
દૂર્વ નો દૂ, ક્ષુદ્ર નો ક્ષો, ક્ષિપ્ર નો ક્ષેર્ વગેરે આદેશો થાય. પ્ર-૭ ય૩ માં ૩ ઈતનું ફળ શું ? જ-૭ ૩ ઈત્ ને કારણે ઘુટુ પ્રત્યયોપરછતાં ઉમેરાય.. અને સ્ત્રીલિંગમાં
$ (ડી) લાગે.. પટીયા, પટીયરી.... રૂપો નવી જેવા થાય.....
રુષ પ્રત્યયાત્ત નામોનાં - બીન-મન-માતા જેવા રૂપો થાય.. (૧) ધાતુપુ તો અરિ ગુરુતમો વા | બધી ધાતુઓમાં લોઢું
વધારે ભારે હોય છે. (૨) સર્વેષુ પાર્શેષ મ« પ્રતિષ્ઠમ્ મૃદુતકં વા | સર્વ ચીજોમાં કમળ
વધારે કોમળ છે. (૩) સર્વાસુ નીપુ કૂ દ્વાધિષ્ઠા, તીર્ઘતમા | બધી નદીઓમાં ગંગાનદી
બહુ લાંબી છે. (જબૂદ્વીપની અપેક્ષાએ) (૫) સર્વેષાં મળાં મમ: શ્રેષ્ઠ પ્રાચતનો વા | બધા માર્ગમાં
ભક્તિમાર્ગ વધારે સારો છે. • (७) दशरथस्य पत्नीषु कौशल्या ज्येष्ठा, वृद्धतमा वा, कैकेयी च लघिष्ठा
ધુતમ વી . – દશરથની પત્નીઓમાં કૌશલ્યા સૌથી મોટી હતી
અને કૈકેયી સૌથી નાની હતી. (૮) વૃષ્ણી મહિષીપુ વિમળી છા પ્રિયતમ વા | - કૃષ્ણને રાણીઓમાં
રૂક્મિણી વધારે વહાલી હતી. (૯) સર્વેષ નુષ વિનો મહિ8:, મહત્તમો વા | - સર્વે ગુણોમાં વિનય વધારે મહાન છે.
નિયમ-૮ ની વિશેષતા તે એને છે... કહેવાથી ષષ્ઠીનાં અર્થમાં અને તે એમાં છે. એમ કહેવાથી સપ્તમીનાં અર્થમાં અને “છે” કહેવાથી વર્તમાનકાળનાં અર્થમાં આ મત્ પ્રત્યય થાય છે. એટલે કે ભૂત-ભવિષ્યકાળનાં અર્થમાં આ મત્ પ્રત્યય લાગતો નથી.
*
૧૭૭
