________________
(૭) દ્વિર્ + તિ' - દ્વિત્કૃતિ - શત્રુ છોલે છે.
(૮) મૃત્ + શીતલાઽસ્તિ - મૃ∞ીતનાઽસ્તિ માટી ઠંડી હોય છે. (૯) યોષિત્+શ્વેતાઽડસીત્-યોષિશ્ર્વેતામીત્-સ્ત્રી ધોળી હતી... વિ...
416-33
પ્રશ્ન
૧. કૃ-કૃદન્તનો તફાવત જણાવો...
ઉત્તર
૧ ધાતુ ઉપરથી શબ્દ બનાવવા માટે તે-તે અર્થમાં લાગતાં પ્રત્યયને કૃત્ પ્રત્યય કહેવાય છે... અને કૃત્પ્રત્યય લાગીને જે શબ્દ બને છે તેને કૃદન્ત કહેવાય છે. એટલે કૃ-એ પ્રત્યય છે... કૃદન્ત એ ધાતુ પરથી બનેલ શબ્દ છે... દા.ત. તુમ્ એ પ્રત્યય છે. _पातुम् એ કૃદન્ત છે... ૨ કૃદન્ત કેટલા પ્રકારે ? કયા કયા ?
પ્રશ્ન
ઉત્તર
-
-
૨ કૃદન્ત .૨ પ્રકારે. (૧) અવ્યયરૂપકૃદન્ત, (૨)
વિશેષણરૂપકૃદન્ત....ત્યા-તુમ્ પ્રત્યયાન્ત” કૃદન્તો અવ્યયરૂપ કૃદન્ત છે અને તા-તવત્-અદ્-આન વિ. પ્રત્યયાન્ત કૃદન્ત વિશેષણરૂપ કૃદન્તો છે. ૐ હેત્વર્થનો અર્થ શું ? તે ધાતુને ક્યારે લાગે ?
પ્રશ્ન
=
-ઉત્તર ૩ હેતુ = કારણ... જે ક્રિયા કારણરૂપ બનતી હોય તે ક્રિયાને જણાવનારા ધાતુથી તુમ્ પ્રત્યય લાગે... એટલે કે “માટે’એવો અર્થ જે ધાતુ સાથે સંકળાયેલો હોય તે ધાતુને તુમ્ પ્રત્યય લાગે... તેને હેતુ કારણ અર્થમાં લાગતો પ્રત્યય તે હેત્વર્થ કૃત્પ્રત્યય.... તે પ્રત્યય જે ધાતુને અંતે લાગેલો હોય તેને હેત્વર્થકૃદન્ત કહેવાય છે... દા.ત. તે ખાવા માટે માંગે છે. સ: ગ્રાવિતું યાવતે... અહીં ‘માટે’ એ અર્થ ખાવું અર્થ જણાવનારા ધાતુ પછી આવેલો છે તેથી ખાવા માટે એ અર્થમાં દ્વાવ્ ધાતુને તુમ્
-
-
-
-
૧. શો ગ.૪.૫.૫. છોલવું. પાતળું કરવું.
૧૦૯
-