________________
બિલાડા આવી ઓચિંતા તરાપ મારે. તે વખતે શરીરમાં નાની-સરખી ધ્રૂજારી પણ આવે, તો સમજવાનું કે હજુ દેહનું મમત્વ છે. પચાસ ફૂટ ઊંચેથી બોમ્બ ફૂટે, તે અવાજથી તમે ભડકો તો પણ-સમજવાનું કે હજી દેહની મમતા છે. જિનકલ્પ સ્વીકારતાં પહેલાં મહાત્મામાં કેવું સત્ત્વ જોઇએ? બાજુમાં બોમ્બ પડે તો પણ પોતાને કશું ન થાય. જીવતા સળગાવી નાખ્યા તો પણ હુંકારો ન કર્યો, તે બધા કેવા સત્ત્વશાળી? આપણે હજી આ બધાં મમત્વ તોડવાનાં છે.
શાસ્ત્રમાં જે શુદ્ધ સમતાની વાત છે તેની સાથે અમારું કોઇ સ્તર નથી. કષાયના પરિણામ ઓળખતાં આવડે તો જ આ ખબર પડે. આત્મકસોટી માટે, રાગ-દ્વેષની ચકાસણી માટે સો કિમિયા બતાવ્યા છે. હજી તમારું સ્તર નીચું છે, પણ યથાશક્તિ પ્રયત્ન કરો તો તમે પણ ધીરે ધીરે આરાધક બનશો.
દર્શનાચારમાં છેલ્લો-પ્રભાવના દર્શનાચાર જગતને ધર્મ પમાડવા દ્વારા શાસનની પ્રભાવના સ્વરૂપ છે.
તા. ૦૩-૦૨-૯૮ મહા સુદ સાતમ, ૨૦૫૪, મંગળવાર
૮. પ્રભાવના દર્શનાચાર
અનંત ઉપકારી અનંત જ્ઞાની શ્રી તીર્થંકર પરમાત્માઓ જગતના જીવમાત્ર ઉપર શ્રેષ્ઠ ભાવપરોપકાર કરવાની ભાવનાથી આ ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરે છે.
પરોપકારના પણ બે પ્રકાર છે. એક દ્રવ્યઉપકાર અને બીજો ભાવઉપકાર.
વ્યાખ્યાન ૧૩
જીવનમાં દ્રવ્યઉપકાર પરાકાષ્ઠાનો કોનો ગણાય? તો કહે છે મા-બાપનો. વ્યક્તિને જન્મ આપવો, પાળી-પોષીને મોટો કરવો, કલાસંપન્ન કરવો તેના જેવો કોઇ મોટો ઉપકાર નથી. મા-બાપની તોલે કોઇનો ઉપકાર ન આવે. વ્યવહારિક કે ભૌતિકદષ્ટિએ આ જગતમાં ઉપકારીમાં ઉપકારી મા-બાપ છે. કોઇને કરોડ રૂપિયા આપો એના કરતાં જીવન આપો તે શ્રેષ્ઠમાં શ્રેષ્ઠ ઉપકાર છે. ત્યારબાદ કલાચાર્યનો, ત્યારપછી આજીવિકા આપનારનો એમ ક્રમસર ઉપકારી છે. અને ભાવઉપકારમાં દ્રવ્ય કે કોઇ વસ્તુ આપવાની નથી પણ આત્મિક દૃષ્ટિએ સહાય કરવાની છે. તેને ભૌતિક ઉપકાર કરતાં શ્રેષ્ઠ કહ્યો છે. તમે કોઇને મકાન આપો અને તેનું પુણ્ય ન હોય તો ધરતીકંપ થાય અને મકાન પડી જાય. તેથી કોઇ ભૌતિક સહાય કરે પણ તેને ભોગવવા માટે પુણ્ય જોઇશે જ, અને ભૌતિક જે કંઇ છે તે આ ભવ પૂરતું જ છે. આ ભવમાં પણ પુણ્ય ન હોય તો હાલત બધી રીતે એવી ૨હે કે આ ભવમાં મળેલું પણ ન ભોગવી શકે. તેથી ભૌતિક ઉપકારની ઘણી મર્યાદા છે.
જો મા-બાપ ધર્મી હોય અને ધર્મના સંસ્કાર આપે અને આત્મિક માર્ગ પમાડે, તે માબાપનો ઉપકાર ભાવઉપકારમાં આવશે. બાકી તે સિવાય ભૌતિક જેટલા પણ મા-બાપના
ઉપકારો છે, તે આ ભવ પૂરતા જ સીમિત છે, પણ પરભવમાં તેની લીન્ક આવવાની નથી. જે
*** ૮૬
味味
* દર્શનાયાર