________________
કોશ્યાએ સિંહગુફાવાસીમુનિનું કેવું સ્થિરીકરણ કર્યું! આ સિંહગુફાવાસીમુનિ પણ હાલી-મવાલી નથી. અમે બધા એમની ચરણરજ પણ ન બની શકીએ, એટલા ઊંચા મહાત્મા હતા. માત્ર સ્થૂલિભદ્રજી આગળ એમનું સત્ત્વ નીચું હતું. સિંહગુફાવાસીમુનિ ૨૪ કલાક ઉપવાસ કરી ધ્યાનમાં ઊભા રહે. તમે કલાકમાં પગ કેટલીવાર ઊંચા કરો? વળી સિંહને ઉપદેશ નથી આપ્યો, પણ પોતાના પ્રભાવ-સાન્નિધ્યમાત્રથી હિંસક-ક્રૂર સિંહને અહિંસકદયાળુ બનાવ્યો છે. આવા મહાત્માને પણ પ્રબળ નિમિત્ત મળ્યું એટલે પડ્યા. કોશ્યાને ત્યાં ચાર્તુમાસ ગયા હતા. કોશ્યા સમજી ગયેલી કે ગણિકાને ત્યાં કોઇ ચોમાસું કરવા આવે? સ્થૂલિભદ્રજી આવ્યા ત્યારે વાત જુદી હતી. તે વખતે ધર્મ ન્હોતી પામી, એટલે માનતી હતી કે મારા વિના સ્થૂલિભદ્રજી જીવી જ ન શકે, તે આજે-કાલે પાછા આવશે. અને વળી વર્ષો વીત્યાં છતાં વિશ્વાસ છે કે એક દિવસ જરૂર આવશે જ. રોજ પોતાના સાત માળના મહાલયમાં અગાસીમાંથી દૂર દૂર જુએ છે. વર્ષો વીત્યા પછી એક દિવસ દૂરથી જુએ છે કે સ્થૂલિભદ્રજી આવે છે. પોતાનો વિશ્વાસ સાચો પડ્યો તેમ લાગે છે અને સામેથી નાચતી નાચતી જાય છે. સ્થૂલિભદ્રજી મહાલયમાં પ્રવેશીને કહે છે કે હું સાધુ તરીકે ચાતુર્માસ માટે આવ્યો છું. ત્યારે કોશ્યા વિચારે છે કે લાજ-શરમથી આવું બોલે છે, લાજ-શરમના કારણે ખરું બોલી શકર્તા નથી. માટે કહે છે જ્યાં મન થાય ત્યાં વાસ કરો. સ્થૂલિભદ્રજી બધી શરતો મૂકે છે. પણ હવે જ્યારે સિંહગુફાવાસીમુનિ આવ્યા છે ત્યારે કોશ્યા જુદી છે. શ્રાવિકા તરીકે વિનયથી આવે છે અને મુનિને આવવાનું પ્રયોજન પૂછે છે. સિંહગુફાવાસીમુનિ કહે છે, ચાતુર્માસ માટે આવ્યો છું. એક ક્ષણમાં સમજી ગઇ. એને ખાતરી છે કે સ્થૂલિભદ્રજી સિવાય કોઇની તાકાત નથી કે આ વાતાવરણમાં ટકી શકે. શ્રાવિકા તરીકે યોગ્ય મર્યાદાપૂર્વકનો વ્યવહાર કરે છે. આ બાઇ બધું સમજી શકે છે, પણ વ્યવહાર બદલાયો નથી. ક્યાં સુધી? છેલ્લે મહાત્મા કહે છે“મારે તારી જરૂર છે,” ત્યારે કહે છે‘આપ તો મહાત્મા છો. આપને ગણિકાની શી જરૂર હોય?” મહાત્માએ કહ્યું “તારા વિના રહી શકું તેમ નથી.” ત્યારે શું કહે છે? ગણિકાને પૈસા વિના ન ચાલે. કેટલો ગુણ છે! તરત તૂટી નથી પડી કે સાધુ થઇ શું બોલો છો. તે જાણે છે કે મહાત્મા પવિત્ર છે, છતાં આ વાતાવરણ, આ રૂપ, આ કલા વચ્ચે તે ટકી શકવાના નથી, ત્યારે આવા મહાત્માને પડતા બચાવવાની ભાવના છે. માટે ધીરજપૂર્વક ગંભીરતાથી જોયા કરે છે અને તક વિના એક અક્ષર બોલતી નથી. કેટલી ગંભીર હશે! ગુણીયલ જીવના દોષ પણ કેટલા પચાવી શકી હશે! તમારો નંબર આમાં ક્યારે લાગે? તમે સારા સાધુનો એક નાનો દોષ પણ પચાવી શકો ખરા? કે હો હા મચાવો? આ ટોપ લેવલનું સ્થિરીકરણ છે. પણ તમે પ્રાયમરી સ્ટેજનું પણ સ્થિરીકરણ કરી શકશો? તમારે તો સંયમી સાધુનાં યથાશક્તિ ભક્તિ-વિનયવૈયાવચ્ચ કરવાનાં આવે.
૫૮
દર્શનાચાર