________________
વાંચો તો છાતી બેસી જાય તેવું છે.
સભા - શું પ્રાયશ્ચિત્ત છે? સાહેબજી - પ્રાયશ્ચિત્ત તો આલોચક સદ્ગુરુ જાણે, આલોચના કરનાર જાણે. જનરલ પબ્લીકનો વિષય નથી. સાવ નાનાં પ્રાયશ્ચિત્તો જાહેરમાં કહી શકીએ. બાકી તો ગીતાર્થગંભીર ગુરુ જ સમજે. બધાને કહેવામાં ન હોય. સંસારમાં તમારે સામાજિક ક્ષેત્રે શું છે? ગુનાની સજા કરવા કાયદાનું તંત્ર છે. ત્યાં ગુનેગારની ઇચ્છા સુધરવાની હોય કે ન હોય, સજા ફરજિયાત વેઠવી પડે. લૌકિક ન્યાયતંત્રમાં અપરાધીને સજાની વ્યવસ્થા ફરજિયાત છે, તેના હૃદયનું પરિવર્તન કરવાની વાત જ નથી. જ્યારે ધર્મના ક્ષેત્રમાં તો કોઈએ પણ અપરાધ કર્યો હોય તો ખાલી સજામાં રસ નથી, અપરાધીના હૃદયનું પરિવર્તન કરી તેને સુધારવામાં રસ હોય છે. અહીં તો હૃદયથી દોષથી મુક્ત થાય તેવી ન્યાયી વ્યવસ્થાની વાત છે. તેનાં ધારાધોરણો પણ ગંભીર હોય છે. ત્યાં Public(જાહેર)માં સજા ફટકારવામાં આવે, અહીં ગુપ્ત રીતે પ્રાયશ્ચિત્ત કરાવવામાં આવે. ધર્મના ક્ષેત્રમાં અપરાધીને ઊઘાડો પાડવામાં નહિ, પણ શુદ્ધ કરવામાં રસ હોય છે. આ ઉપબૃહણા ગુણ એવો છે કે, કરતાં આવડે તો જીવનમાં પ્રશંસા દ્વારા પણ જબરજસ્ત પુણ્ય બાંધી શકો અને આવતા ભવમાં શાસન મળે તેની ખાતરી ઊભી કરી શકો.
સભા - શ્રાવક કરતાં સાધુને વધારે પાપ? સાહેબજી - તે તો આવવાનું જ. એક સામાન્ય માણસ ભૂલ કરે તો દેશ ખાડે જાય કે પ્રધાનમંત્રી ભૂલ કરે તો દેશ આખો ખાડે જાય? તેમ મોટો માણસ ભૂલ કરે તો જવાબદારી વધારે. તમારે જવાબદારી ન જોઈતી હોય તો જનાવર બનવું પડે. જેમ તમે માણસ થયા એટલે વિકસિત થયા, તો જવાબદારી વધારે આવે, તેમ ધર્મીની જવાબદારી વધુ આવે.
સભા-પરિણામે બંધ છે ને? સાહેબજી - તે જ કહું છું. તમે ધર્મ કર્યા પછી અધર્મની પ્રશંસા કરી તો પરિણામ કેટલો નિર્વસ થયો? દીકરો ડિસ્ટિફન લઈને આવ્યો હોય અને પીઠ થાબડો તો કેટલાં પાપ લાગે? કેમ દીકરો અધર્મનું શિક્ષણ લઇ આવ્યો છે અને તમે પીઠ થાબડો છો. તમારે કહેવું જોઇએ, બેટા! આડીગ્રી પરલોકમાં કામ નહિ લાગે. આ ભવમાં ભૌતિક રીતે કદાચ કામ લાગશે પણ આત્માનું કલ્યાણ નહિ થાય, અને ભણ્યો છે તે સાચું ન માનતો, સાચું માનીશ તો જીવનમાં બરબાદ થઈશ. સાચું જાણવા ધાર્મિક ભણજે અને હું તો તું ધર્મનું ભણીશ ત્યારે જ ખુશ થઇશ.
સભા:- શાસ્ત્રો વગેરે વાંચવા પણ ભાષા તો ભણવી જ પડશે ને? સાહેબજી - આજના શિક્ષણમાં ભાષા એવી છે કે ભાષા ભણાવતાં છોકરાનું માથું સડતું જાય. સ્કુલમાં જે પાઠ આવે છે તેમાં પણ આડકતરી રીતે ધર્મને વેતરવામાં જ આવ્યો હોય.
(
નાચાર)
ક ક એક
૪૯
) ક ક ક ક ક ક ક રી રજક
ક.