________________
આ શક્રસ્તવ સિદ્ધસેન દિવાકર વિરચિત છે. તે મંત્ર ગર્ભિત છે. અનેક રહસ્યોથી ભરેલું શુદ્ધાત્મસ્વરૂપ પરમાત્માનું આ સ્તવ છે. મંત્રરાજોપનિષદ્ગર્ભ આ વિશેષણથી સ્પષ્ટ થાય છે.
આ શકસ્તવનો અર્થ અતિ ગંભીર છે, તેનો તાગ પામી અરિહંત તથા સિદ્ધપદની પ્રાપ્તિ થાય છે. આ બે દેવ તત્ત્વ છે. તેની આરાધના કરવા માટે તેમની ગુણસ્તુતિરૂપ આ સ્તવનું યથાશક્તિ યત્કિંચિત્ ચિંતન કરી કૃતાર્થતા અનુભવીએ.
જગતમાં છ દ્રવ્યો છે, તેમાં એક જીવ દ્રવ્ય અને બાકીના પાંચ અજીવ દ્રવ્યો છે, અર્થાત્ એક ચેતન દ્રવ્ય અને શેષ જડ દ્રવ્યો છે. જે ચેતન દ્રવ્ય છે તેની બે પ્રકારની સત્તા છે. એક ધ્રુવ સત્તા, બીજી અવાન્તર સત્તા. “-પર્યાયવદ્ દ્રવ્યમ્' દ્રવ્ય ગુણ - પર્યાયયુક્ત હોય છે. ગુણ - પર્યાયને ગૌણ રાખીને
જ્યારે દ્રવ્યની વિચારણા કરવામાં આવે છે ત્યારે દ્રવ્યની ધ્રુવસત્તા જે અવિચલિત છે તે સ્વરૂપ ઓળખાય છે.
ગુણ - પર્યાયને સાથે રાખીને વિચારણા કરવામાં આવે છે ત્યારે દ્રવ્યની અવાન્તરસત્તા જે પરિવર્તન પામતું છે તે સ્વરૂપ ઓળખાય છે.
શકાય
