________________
પર્યાયયુક્ત આત્મદ્રવ્ય છે તેમાં ચૈતન્યશક્તિરૂપ શુદ્ધાત્મદ્રવ્ય તે રાજા સમાન હોવાથી પરત્ત્વ હંસરાજ છે.
અરિહંત પરમાત્મા કેવા છે? હંસરાજ છે.
જેઓને સંપૂર્ણ કર્મક્ષય નથી થયો પરંતુ જે આત્માઓ હંસ જેવા ઉજવલ ગુણને ધારણ કરતાં હોવા છતાં સ્વભાવમાં નિત્ય સ્થિર નથી થયા તે આત્માઓ મળે અરિહંત પરમાત્મા રાજા સમાન શોભે છે. માટે હંસરાજ છે કારણ કે તેઓ ઘાતિકર્મોનો ક્ષય કરી નિજ આત્મામાં રમે છે. | મહાસિદ્ધાય - વળી પરતત્ત્વ કેવું છે? મહાસિદ્ધ છે. મહાસિદ્ધ એટલા માટે છે કે જે અનાદિકાળથી સિદ્ધ જ છે માટે મહાસિદ્ધ છે. દરેક વસ્તુ પ્રથમ અસિદ્ધ હોય છે જેમ કે અનાદિકાળથી સહજમલ વ્યાપ્ત આત્મા સંસારમાં અસિદ્ધ એવો ભટકે છે. જ્યારે સહજમલનો હ્રાસ થતાં આત્મા વિકાસ પામી સંપૂર્ણ કર્મ ક્ષય કરે છે ત્યારે સિદ્ધ થાય છે પરંતુ ચૈતન્યશક્તિરૂપ શુદ્ધઆત્મદ્રવ્ય સદા શુદ્ધ જ છે તે કર્મથી લેપાતું નથી. કર્મનું આવરણ આવે છે તેથી અશુદ્ધ પર્યાયરૂપે અસિદ્ધ જૈ દેખાય છે તે પર્યાયના કારણે દેખાય છે. દ્રવ્યનું મૂળ સ્વરૂપ તો કદી બદલાતું નથી તે તો સદા માટે સિદ્ધ જ છે. માટે પરતત્ત્વ મહાસિદ્ધ છે.
સિદ્ધિ-સિદ્ધિ પર્યાયની જ છે. શુદ્ધ પર્યાય પ્રગટે ત્યારે તે સિદ્ધ થયો કહેવાય છે. અશુદ્ધ પર્યાય વળગેલી હોય છે ત્યારે અસિદ્ધ કહેવાય છે. મૂળે ચૈતન્યશક્તિસ્વરૂપ આત્મદ્રવ્ય તો મહાસિદ્ધ છે કારણ કે તે તો અનાદિથી સિદ્ધ જ છે માટે.
અરિહંત પરમાત્મા કેવા છે? મહાસિદ્ધ છે.
કારણ કે જગતમાં અનેક સિદ્ધિઓ વિદ્યમાન છે. તેમાં અરિહંત પરમાત્માએ કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી અરિહંતપણું (અરિહંત પર્યાય)
૧૩૧
શક્રાવ
