________________
શ્રી દશવૈકાલિક વાચબા - ૧૫
અંતરંગ રીતે જેને મનમાં કાબુમાં રાખ્યું હોય તેને મળી આવેલા પદાર્થો છોડેવા યોગ્ય લાગે છે. (આગળ પાંચમી ગાથામાં) કહેવાતા પુરુષાર્થથી મોહના સંસ્કારો પાતળા પાડી શકાય. (૧) આતાપના લેવી - સ્વેચ્છાએ દેહદમન કરવું એનાથી અચાનક પ્રવૃત્તિઓ આવે તો અકળાય નહીં. તે ક્યારે આવે ?
(૨) સુકુમાળના ત્યાગથી. (૩) ઈચ્છાઓને દબાવવી : . વૈરાગ્યના બળે ઈચ્છાઓને દબાવવા છતાં ન દબાય તો ગુરુ મહારાજ પાસે જઈને કહેવું. (૪) ઈચ્છાઓ દબાવવાથી દુઃખ દબાયું. (૫) દોષને દેષને-ગુસ્સો-સ્થલ સ્વરૂપ-અંતરંગ મનમાં અણગમો. અરૂચિનો ભાવ એ દ્વેષનું સુક્ષ્મ સ્વરૂપ છે. કાપવો-અણગમો ન આવે તો વેષ ન પ્રગટે. તે માટે રાગને કાપવો. રાગવૃત્તિના કેન્દ્રને ઢીલું પાડવું. તેથી તુ “સંપરાય” એટલે કે સંસારમાં કે ભવિષ્યમાં તું સુખી થઈશ.
આર્તધ્યાન ક્યારે થાય ? સાધુનો સંપર્ક અને જ્ઞાનીની નિશ્રા છોડી તેથી નંદમણિયારને આર્તધ્યાન થયું. જો જ્ઞાનીની નિશ્રા હોય તો તૃષાના ઉદયમાં આટલું એનું મન ચકડોળે ચડે ?
સમ્યગુ દૃષ્ટિને શરીરની પીડામાં આનંદ થાય કે કર્મ ખપાવવાનો અવસર પ્રાપ્ત થયો છે. મનની અંદર આવે કે મને આ ક્યાં થયું એમ વિચારી મનથી આર્તધ્યાન અજ્ઞાની કરે. ભાવથી શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૧છ
૧)
