________________
પણ મૂળ નથી..!
હવે નિપાના ત્રણ ભેદ - સૂત્રાનુગમ વિગેરે. બીજું અધ્યયન - સંહીતા વિપૂર્વવત જ સમજવા. ૧ કઈ નુ - કહ્યું હતું, કતિ અહે, કદાહ,કર્થ અહં એમ જુદા જુદા પાઠ છે. હાલ તે નથી. હાલ કહેનુ ક્ષેપે - ટોણા મારવાના અર્થમાં છે.
જેમ - એ શેના રાજા છે - કામ તો કરતો નથી.
એ વૈયાકરણ કેમ કહેવાય ? જેનાં શબ્દો અશુદ્ધ છે. આમ એ ટોણામાં છે. વૃત્તિના તરંગને ધીમે ધીમે કાબુમાં લે તે જ સાધુ પણું પાળી શકે. | શ્રમણપણાની ભૂમિકા એ જ પ્રાપ્ત કરે છે. જે વિષયને કાબુમાં લે. નિમિત્ત-કારણ-હેતુ જ્યાં હોય ત્યાં બધી વિભક્તિ મૂકી શકાય. આ વ્યાકરણનો નિયમ છે. કારણ કહે - “પયે-પયે” કામ ન નિવારે તો સંકલ્પ વિગેરે થાય. અને પદ-પદે સ્કૂલના પામે. પેલા ઇન્દ્રિયમાંનોઈદ્રિયમાં વિગેરે રાગદ્વેષ થાય. ગુર્વાજ્ઞા વિગેરેનો ખ્યાલ ન રહે. અને સંકલ્પને વશ થાય. સંકલ્પ એટલે શું ? અશુભ અધ્યવસાય. ચારિત્ર મોહનીયનાં ઉદયથી થતાં વિચારો તે સંકલ્પ. ચારિત્રમોહનીયના ઉદયથી ઈન્દ્રિયોનાં વિષયોને તૃપ્ત કરવાના વિશિષ્ટ અધ્યવસાય તે સંકલ્પ કહેવાય.
કામ એટલે ? એના નિક્ષેપા કહે છે. નામ - સ્થાપના સરળ છે. દ્રવ્ય કામ - શબ્દ, રૂપ, રસ, ગંધ, સ્પર્શ - મોહના ઉદયથી પીડીત જીવને ઈચ્છા થાય. ભાવકામ - અનેક પેટા ભેદ પડે છે. માટે વચમાં “ચ” શબ્દ છે.
સંઘાટ્ટક - પતિ-પત્નીનું જોડલું તેને જોઈને વાસના થાય. આ ભાવકામ જેનાથી ઉત્પન્ન થાય તે દ્રવ્યકામ. મોહના ઉદયથી જે થાય તે ભાવકામ. શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ર્જ
(૨)
