Samavsaran Sahitya Sangraha

SR No.: 005858
Original Sutra Author: N/A
Author: Dharmtilakvijay
Publisher: Smruti Mandir Prakashan
Publication Year: 2008
Total Pages: 60
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 10 MB

Page 19

( १२५० ) धनूंषि । ततो द्वितीयवप्रात् पञ्चाश( ५० )द्धनुः प्रतरः, ततः पुनः पञ्चसहस्र( ५००० )सोपानानां पञ्चाशदधिकानि द्वादशशतानि धनूंषि भवन्ति । ततस्तृतीयो वप्रः ततः त्रयोदशशतानि ( १३०० ) धनूंषि गत्वा पीठमध्यम् । अथ तिस्रोऽपि वप्रभित्तयः प्रत्येकं त्रयस्त्रिंशद् ( ३३ ) धनुरेक (१) हस्ताऽष्टाङ्गुल ( ८ ) पृथुला भवन्ति । तत्र सर्वेषां धनुषां मिलने नवनवत्यधिकानि एकोनचत्वारिंशच्छतानि ( ३९९९) धनूंषि जातानि तथा शेषाणि द्वात्रिंशदङ्गुलानि त्रिगुणीक्रियन्ते भित्तित्रयभावात्, षण्णवत्य ( ९६ .). ङ्गुलानि जातानि । षण्णवत्याऽङ्गुलैश्चैकं धनुर्भवति, हस्तचतुष्टयमितत्वाद्धनुषः । एवं चत्वारि सहस्राणि (४०००) धनुषां जातानि । इत्थमेकस्मिन् पाश्वे कोशद्वयमेवं द्वितीयेऽपि कोशद्वयमिति मिलितं वृत्तसमवसरणे योजनम् ॥५ ॥
અર્થ:- તેમાં વૃત્ત-ગોળ સમવસરણને વિષે ત્રણે ગઢની ભીંતો તેત્રીશ ધનુષ અને બત્રીશ આંગળ જાડી હોય છે, અને પાંચસો ધનુષ ઉંચી હોય છે, તે દરેક ગઢની વચ્ચે છસો ધનુષ અને એક કોશનું આંતરૂં હોય છે, તથા તે ગઢને રત્નમય ચાર ચાર દ્વાર હોય છે.
વિશેષાર્થઃ– દેવતાઓ જે સમવસરણ રચે છે, તે બે પ્રકારના હોય છે. ગોળ અને ચોરસ. તેમાં ગોળ સમવસરણ આ પ્રમાણે હોય છેઃ- ત્રણે ગઢની ભીંતો દરેક તેત્રીશ ધનુષ અને બત્રીશ આંગળ, પહોળી હોય છે. તેથી ત્રણે ગઢની ભીંતોનું પ્રમાણ એકત્ર કરવાથી સો ધનુષ થાય છે. સૌથી બહાર પ્રથમ દશ હજાર પગથીયાં ચડીએ ત્યારે પહેલો ગઢ આવે છે, તે પગથીયાં ગઢની બહાર હોવાથી સમવસરણનું પ્રમાણ જે એક યોજનનું છે, તેમાં ગણાતાં નથી. હવે પહેલા ગઢથી પચાસ ધનુષનો પ્રતર છે એટલે કે પચાસ ધનુષ સીધી સપાટ ભૂમિ જઈએ ત્યારે એક એક હાથ પ્રમાણ પહોળાઈ ને ઉંચાઇવાળા પાંચ હજાર પગથીયાં આવે છે, તેથી પ્રતર અને પગથીયાં મળી પહેલા અને બીજા ગઢની વચ્ચેનું અંતર તેરસો ધનુષનું થાય છે. એજ રીતે બીજા અને પહેલા ગઢની અંદર તેરસો ધનુષ જઈએ
૧. અહીં ચોવીશ આંગળનો એક હાથ, ચાર હાથનો એક ધનુષ, બે હજાર ધનુષનો એક કોશ, અને ચાર કોશે એક યોજન એ પ્રમાણે ગણતરી કરવી.
૨. અહીં માત્ર પ્રતર એટલે સપાટ ભૂમિ જ હોય છે.