________________
શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીજી
438
બારા ગુણસ્થાનકે ગાંઠ સ્વરૂપ કષાય માત્ર નીકળી ગયેલા હોવાથી નિગ્રંથ કહેવાય છે અને તેરમા સયોગી કેવળી ગુણસ્થાનકે સહજ યોગપ્રવર્તન છે, તે અકાષાયિક પરિણમન છે. એના કારણે એક સમય પૂરતો રસહીન, સ્થિતિહીન નામ પૂરતો કર્મબંધ હોય છે. એ નિર્ગથતાનિબંધતા છે. એ સ્નાતકતા છે. શુદ્ધ ઉપયોગરૂપી જલમાં, સ્નાન કરવા દ્વારા ઘાતકર્મોનો મેલ નીકળી ગયેલ હોવાથી તેરમા ગુણસ્થાનકે સ્નાતક બન્યો છે.
જ્યારે ચૌદમા અયોગી કેવળી ગુણસ્થાનકે સહજ શેલેશીકરણથી પરિપૂર્ણ યોગધૈર્ય છે અને સિદ્ધાવસ્થામાં અયોગીદશામાં આત્મપ્રદેશની સ્વાભાવિક અનંતકાલીન પરમસ્થિરતા – અકંપતા છે. એ પરિપૂર્ણ સર્વાગી મુક્તાવસ્થા છે. ન તો ત્યાં ઉપયોગકંપન છે કે ન તો ત્યાં યોગકંપન છે. એ અયોગી-અદેહી-અશરીરી અવસ્થા છે.
- હવે જ્યાં કર્મબંધ છે ત્યાં કર્યાવરણ છે અને તે કર્મના ઉદયકાળે કર્મનું ફળ છે. કર્મ વિધ વિધ પ્રકારના અનેક છે. કર્મરહિત જીવનું શિવ સ્વરૂપ એકાકાર-એકવિધ-અભેદ-અદ્વૈત-નિરપેક્ષ-નિરાવરણ શુદ્ધ છે. કર્મસહિત જીવનું કર્માનુસારે પરિણમન-પરરૂપે અનેક પ્રકારે ભેદરૂપે, વૈત, સાપેક્ષ, સાવરણ, અશુદ્ધ હોય છે. શુદ્ધ, બુદ્ધ, નિરંજન, અદ્વૈત એક એવો આત્મા કર્મસંયોગે અશુદ્ધ, અબુધ લેપાયમાન ભાવોથી લપાઈને-ખરડાઈને અનેક રૂપો ધારણ કરે છે. એક ઉજળો એવો બહુ બહુ બનીને મેલો-શ્યામ થાય છે તેથી જ કહ્યું છે કે || રોડમ્ વહુ શ્યામII
ક્રિયા છે, તેથી કંપન છે અને તેથી ક્ષેત્રક્ષેત્રમંતરતા ને રૂપરૂપાંતરતા છે અર્થાત્ પરિભ્રમણ ને પરિવર્તન છે. માટે જ ગુપ્તિ એ ધર્મસાધના છે અને સ્થિતિ(પરમસ્થય) એ સિદ્ધિ છે.
પરમસ્વરૂપનું સાલોક્ય, સામીપ્ય, સાયુજ્ય અને સારૂપ્ય પામનાર બડભાગી છે.
