________________
શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીજી, 436
કત પરિણામી પરિણામો, કર્મ જે જીવે કરિયે રે, એક અનેક રૂપ નયવાદે, નિયતે નર અનુસરીએ રે. વાસુ૨૩
પાઠાંતરે “જીવેની જગાએ જવું, “કરિયે રે’ની જગાએ “કરીઈ', એવો પ્રાચીન અને અર્વાચીન ગુજરાતી ભાષા પૂરતો પાઠફેર છે. | શબ્દાર્થ : કર્તાકરનાર. પરિણામી પરિણામને પામનાર પરિણમનશીલ. પરિણામો=ભાવ, કર્મ કરવામાં આવેલું કાર્ય ક્રિયા. નયવાદે =નયાનુસાર=દૃષ્ટિકોણ પ્રમાણે=View Points. નિયતે= નિશ્ચિતપણે-નિશ્ચયનયાનુસારે નર=પુરુષ=આત્મા. અનુસરીએ= સમજીએ-જાણીએ-અનુસરન કરીએ.
કર્તાપણાના પરિણામ-ભાવથી પરિણમીને એટલે કે ભાવિત થઈને જીવ જે ક્રિયા કરે છે તે કર્મ એટલે કે કાર્ય છે. એના કારણે એક-અદ્વૈત એવો નર-આત્મા નયાનુસારે અનેકરૂપે ભાસ્યમાન થાય છે. જુદા જુદા દૃષ્ટિકોણથી જુદા જુદા નય પ્રમાણે આત્માનું સ્વરૂપ જાણીને દ્વતમાંથી બહાર નીકળી અદ્વૈત એવા આત્માના નિયત-નૈશ્ચયિક સ્વરૂપને જાણીને તેનું આલંબને લઈ આત્માના તે નૈશ્ચયિક પરમાત્મસ્વરૂપનું અનુસરનઅનુકરણ કરીએ.
લક્ષ્યાર્થ-વિવેચનઃ “કર્મ જે જીવે કરિયે રે...” જીવ જે કરે છે, તે કરવાપણાથી કર્તાપણું છે અને તે કરર્તાપણાથી કર્મ છે.
કરવાપણામાં જવું એટલે હોવાપણામાંથી હઠવું. જે અસ્તિકાય છે, તેનું તેના અસ્તિપણામાંની સ્થિરતામાંથી સ્પંદિત થઈને-કંપિત થઈને અસ્થિરતામાં જવું. જે અકંપ છે તેનું કંપિત થવું. ગુપ્તિમાંથી
શુદ્ધિની વૃદ્ધિ તે જ નિર્જરા.
