________________
793
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
તે નિર્મળ છે, નિર્મોહી છે, નિર્મમ છે, અખંડ છે. આવા પ્રભુના અવલંબને હું પણ મારી સ્વસત્તા પ્રગટ કરું તે માટે પ્રભુનું શરણ સ્વીકારું.
‘વિમલાચલ મંડણ, આદિ દેવ જિણંદ, નિર્મળ નિર્મોહી, કેવલજ્ઞાન દિણંદ પૂર્વ નવ્વાણુ આવ્યા, ધરી આણંદ, શત્રુંજય શિખર સમોસર્યા સુખકંદ,’’
અનંતકાળથી અજ્ઞાન વશ ચેતના પુદ્ગલ અનુયાયી બની, પરમાં જ શક્તિ-રસ રેડી, અનંત અનંત કર્મના જથ્થાને એકઠી કરતી હતી, તે હવે પ્રભુદર્શને, તેમની અદ્ભૂત ભૂમિકા ખ્યાલમાં આવતા પ્રભુ અનુયાયી બનીને સ્વરૂપ અનુયાયી બની એટલે પ્રભુનો યોગ એ સ્વરૂપ પ્રાપ્તિનો યોગ બની ગયો. પ્રભુના દર્શને સ્વરૂપનો નિર્ધાર થયો, નિર્ણય થયો અને ખ્યાલ આવ્યો કે આત્મસ્વરૂપ તો નિઃશંક છે, નિર્મળ છે, પૂર્ણ છે, વિકારરહિત છે.
પરમાત્માને વિશે જે રત્નત્રયી અભેદરૂપે, પરિપૂર્ણ રૂપે પ્રગટી છે, પરિણમી છે; તેની યથાર્થ ઓળખ, તેનો અંશ જેનામાં પ્રગટ્યો છે, તેવા સમ્યગ્દષ્ટિને થાય છે. મિથ્યાદષ્ટિ પ્રભુના ગુણોને-પ્રભુની પરિણતિનેપ્રભુના આનંદને-પ્રભુની અસંગ વીતરાગ દશાને ઓળખવા માટે અસમર્થ છે અને તેની સંપૂર્ણ ઓળખ તો જે સ્વયં પરમાત્મા બને તેને જ થાય છે કારણકે પોતે પરમાત્મા બન્યા સિવાય પરમાત્મ પદ સંપૂર્ણ અનુભવમાં આવતું નથી. પરમાત્માનું જેવું પૂર્ણ, અખંડ, અવિનાશી, વીતરાગ સ્વરૂપ છે તેવું જ સ્વરૂપ માહરું છે; એવી અખંડ શ્રદ્ધા નિરંતર ટકાવવા દ્વારા આપણા મતિજ્ઞાનના ઉપયોગમાં નિરંતર પરમાત્મ સ્વરૂપના આકારો આપવાના છે. આત્માના અસંખ્ય પ્રદેશે પરમાત્મ સ્વરૂપ આત્મસાત્ થતાં મોહની પરિણતિ-મોહનું વર્તુળ-મોહનું સામ્રાજ્ય નાશ પામે છે અને આત્મપ્રદેશો ઉપર એક અનુપમ શાંતિ-સમાધિનો અનુભવ થાય છે.
કાળના ભેદ છે તે ક્રમના છે. જ્યારે ક્ષેત્રના ભેદ છે એ દેશના ભેદ છે જે સંઘ-દેશ-પ્રદેશ આદિ છે.
