________________
769
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
અરિહંત બનીને અરિહંત થવા સાધના કરવાની છે અર્થાત્ ‘હું જ અરિહંત છું! હું જ અરિહંત છું!'' એ વાત યાદ કરી અરિહંત સ્વરૂપને ઉપયોગમાં ખૂબ ઘુંટવાનું છે.
કરીને જે કાંઇ મળે છે તે પ્રાપ્તિ નથી. ક્રિયાનું પરિણામ છે, તે ક્ષણજીવી છે; કરવાની રીતમાં મનની મર્યાદા છે. એના દ્વારા જે મળે છે તે વિનાશી છે. નહિ કરવા દ્વારા જે મળે છે તે ચિરંજીવી છે. તે આત્માનો સહજ આનંદ છે. અધ્યાત્મના માર્ગમાં ઉભરાવાનું નથી પણ શમાવાનું છે. અક્રિયતા, ઉપશાંતતા-પ્રશાંતતા એ સ્વભાવ છે. એ નિરપેક્ષ પરિણમન છે અને તેથી તેમાં સદશતા છે. ક્રિયા પુદ્ગલના માધ્યમથી છે તેથી પર સાપેક્ષ પરિણમન છે અને તેથી તેમાં વિદેશતા છે.
આવી તુરિયાવસ્થા એટલે કે ચતુર્થ ઉજ્જાગરદશા-પરિપૂર્ણ જાગૃતાવસ્થા-ઉપયોગવંતતા આવતા નિદ્રા ને સ્વપ્નાવસ્થા રીસાઈ ગઈ અને સદાને માટે આપનો સાથ ત્યાગીને ચાલી ગઇ. એ જાણવા છતાં એને ચાલી જતી રોકી નહિ અને એના મનામણા પણ કર્યા નહિ. કારણકે એ પોતાની હતી જ નહિ. એ પારકી જણસ હતી. પરને તો વળાવવાનું હોય. એને તો વિદાય જ આપવાની હોય. પરને વળગવાનું અને ગળે લગાડવાનું નથી હોતું. એને આવજો! પણ કહેવાનું હોતું નથી. એને તો સુખે સીધાવો! એમ જ કહેવાનું હોય છે.
સમકિત સાથે સગાઈ કીધી, સપરિવાર શું ગાઢી;
મિથ્યામતિ અપરાધણ જાણી, ઘરથી બાહિર કાઢી હો..મલ્લિજિન..૪
અર્થ : હે નાથ! આપે સમકિત સાથે સગાઈ કીધી છે. એકલા સમકિત સાથે નહિ પણ શમ, સંવેગ, નિર્વેદ, અનુકંપા, આસ્તિક્ય વગેરે
અહમ્ એ ત્રિકાળ અસ્તિરૂપ છે. દોષ વડે ખંડિત વિકૃત જે અવળો હુંકાર અહંકાર છે અને ગુણ વડે અખંડિત સ્વભાવિક જે સવળો હુંકાર સોઽહંકાર-ઓમકાર છે.
