________________
753
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
ભવમાં જુદા જુદા દેશોમાં રાજકુમાર તરીકે જન્મેલા હતા અને સ્વયંવર મંડપમાં લગ્ન પ્રસંગે આપને વરવાના હેતુથી તો તેઓ આવેલા હતા પરંતુ આપ તો અત્યંત વિરક્ત હતા. જન્મતા જ ત્રણ-ત્રણ જ્ઞાનના ધણી હતા. તેથી એ આવેલા રાજકુમારોને પ્રતિબોધવા, આપે આપના જેવી જ આબેહુબ ધાતુની મૂર્તિ બનાવી. તેનું મોં ઉપરથી ખૂલી શકે તેમ રચના કરી અને દરરોજ ભોજનનો એક એક કોળિયો તેમાં નંખાવ્યો. પછી જ્યારે રાજકુમારો સ્વયંવરમાં આવ્યા ત્યારે તેમની આગળ સેવકો દ્વારા તે મૂર્તિનું મોં ઉપરથી ખોલાવ્યું. પડ્યા પડ્યા સૂકાઈ ગયેલા અન્નની અતિશય દુર્ગંધ આવવાથી તેઓ તે સહન ન કરી શક્યા અને તરત જ બહાર નીકળી ગયા. પછી આપે તેઓને પ્રતિબોધ્યા.
બોધ આપ્યો કે જેનું રૂપ જોઇને તમે મોહી પડ્યા છો, એ શરીરનું સ્વરૂપ આવું છે. શરીર પુદ્ગલનું બનેલું હોવાથી એ સડન, પડન, વિધ્વંસન સ્વભાવવાળું છે. માટે તમારા અજ્ઞાનને હટાવો અને તમારી ભીતરમાં જુવો! ભીતરમાં બેઠેલા તમારા ભગવાનને ઓળખો! આ બોધના પરિણામે તે છયેને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. પૂર્વભવનો સંબંધ યાદ આવ્યો. અજ્ઞાન હટ્યું અને એ છએ આત્માઓએ આપની સાથે દીક્ષા ગ્રહણ કરી.
હે નાથ! આપના સંબંધથી આપના છએ મિત્રોની અજ્ઞાનની ગાંઠ ભેદાઇ ગઇ ! આપના આશ્રયે આવેલાનું આપે કલ્યાણ કર્યું! તો કે નાથ! હું પણ પરમાર્થનો પથિક છું! તેની પ્રાપ્તિ અર્થે હું પુરુષાર્થ કરી રહ્યો છું! સત્યના રાહે ચડાવનાર કોઇ ન હોવાથી મેં આપના પર પૂર્ણ શ્રદ્ધા રાખી છે તો આપ મારી વિનંતીને કેમ અવગણી રહ્યા છો ?!! હે પ્રભો! (એક અબ શોભા સારી) – આપના જેવા માટે શું આ સારું દેખાય છે? અથવા તો આપને છાજે તેવી દૃષ્ટિ રાખો, એમાં જ આપની શોભા રહેશે.
દૃષ્ટિ એવી દૃષ્ટિ એ નિર્મોહીતા-વીતરાગતા છે.
