________________
749
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
જોવા મળે છે. તેના વિના કષાયો અને અહંકાર નીકળતા નથી. પરમાત્મભક્તિ દ્વારા અત્યંત લઘુ બનીને સંસારસાગર તરી જવાની કળા યોગીરાજ બતાવી રહ્યા છે. જાણે કે એઓ સાધનાયોગના શિખર ઉપર ઉપાસનાયોગનો સુવર્ણ કળશ ચઢાવી રહ્યા છે.'
ચક્રી ધરમ તીરથતણો, તીરથ ફલ તત્ સાર રે, તીરથ સેવે તે લહે, આનંદઘન નિરધાર રે. ધરમ પરમ...૯
અર્થ: હે અરનાથ પ્રભો! આપ ધર્મરૂપી તીર્થના ચક્રવર્તી છો. (હવે) તીર્થનું ફળ શું છે? તો કહે છે કે તત્ત્વસાર એટલે ઉત્તમ વસ્તુની પ્રાપ્તિ એ તીર્થનું ફળ છે. હે પ્રભો! આપે સ્થાપેલ ધર્મતીર્થને જે સેવે છે તે નિશ્ચિતપણે આનંદઘનરસથી ભરપુર એવા મોક્ષને પામે છે.
વિવેચનઃ તારે તે તીથી સંસાર સાગરથી પાર ઉતારીને જે મુક્તિરૂપી કિનારે-મુક્તિરૂપી બંદરે હેમખેમ પાર ઉતારે તે તીર્થ છે. વ્યવહારથી ચતુર્વિધ સંઘ એ તીર્થ છે જ્યારે નિશ્ચયથી તો સભ્ય જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રરૂપ મોક્ષમાર્ગ એ તીર્થ છે કારણકે તેના અવલંબને સંસાર સાગર તરાય છે.
હે અરનાથ પ્રભો! આપ તો સમસ્ત ધર્મરૂપી તીર્થના ચક્રવર્તી છો! આપે સમસ્ત બાહ્ય-અત્યંતર શત્રુઓનો પરાભવ કરી ચક્રવર્તી અને તીર્થકર એમ બંને પદવી પ્રાપ્ત કરી છે. આપ સંસાર સમુદ્રથી તારનારા છો! આપે ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરીને આ ભરતક્ષેત્રમાં સભ્ય જ્ઞાનદર્શન-ચારિત્રરૂપ મોક્ષમાર્ગ પ્રવર્તાવ્યો છે. અરનાથ પ્રભુથી પૂર્વના ત્રીજાભવમાં આપે જગતના જીવ માત્રને તારવા માટે અનહદ કરૂણાથી જિનનામકર્મની નિકાચના કરી, તેના ફળસ્વરૂપે આપે આજે કૃતકૃત્યદશાને વરીને ધર્મતીર્થ પ્રવર્તાવ્યું છે!
તન, મન, વચન અને ઘનથી આપણા નિમિત્તે જગતમાં કોઈ દુઃખી ન થાય તે વિવેકધર્મ.
