________________
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
-
વેગ આપનારી બને છે. તેમની સઘળી પ્રવૃત્તિઓ એકાંતે સ્વ-પરનું હિતકરનારી અને સચ્ચાઈના માર્ગ ભણીની હોય છે. કર્મના ઉદયે ક્યારેક ગમે તેવી પ્રતિકૂળતાઓ આવે તો પણ તેઓ આત્માનુભવની ધારાને ટકાવનારા હોય છે. આવા વિશેષણોથી યુક્ત આત્માઓ જૈન શાસનના ગુરુપદે બિરાજમાન હોય છે અને તેથી તેઓ પોતાના પરિચયમાં આવનાર સૌ કોઇને શાંતિપદ – સમાધિપદનું પ્રદાન કરનારા હોય છે. મોટે ભાગે આવા આત્માઓ યોગની છઠ્ઠી કાન્તાદષ્ટિ કે ક્યારેક તેનાથી આગળ વધીને સાતમી પ્રભા દૃષ્ટિના માલિક હોય છે. જિનેશ્વરો કરતાં નીચેના સ્થાને હોય છે માટે તેઓ યોગેશ્વર કહેવાય છે અને પોતાની શુદ્ધિનો યોગ્ય આત્માઓમાં ઉપદેશ દ્વારા, શક્તિપાત દ્વારા કે દૃષ્ટિપાત દ્વારા સંક્રમ કરવા દ્વારા તેઓને ગ્રંથિભેદ કરાવવામાં,નિમિત્ત બનનારા હોય છે. જૈન શાસનમાં આવા સર્વોચ્ચ સ્થાને રહેલા ગુરુઓ હોય છે જેનાથી શાંતિપદ પામી શકાય છે. ગુરુતા એ માત્ર બાહ્યવેશ કે બાહ્ય ક્રિયાકાંડમાં સમાઈ જતી નથી પણ શાસ્ત્રબોધ અને ગુરુકૃપાથી પ્રગટેલ આત્મપરિણતિમાં છે; એ લક્ષમાં રાખવા જેવું છે.
581
શુદ્ધ આલંબન આદરે, તજી અવર જંજાળ રે; તામસી વૃત્તિ સવિ પરિહરી, ભજે સાત્વિકી સાલ રે.. શાંતિ..૫ શાંતિપદના પ્રાપક આત્માઓ કેવા હોય છે તે વાતને હવે પાંચમી ગાથામાં કહે છે.
અર્થ : બીજી બધી સઘળી જંજાળનો ત્યાગ કરીને શુદ્ધ આલંબનને તેઓ આદરનારા હોય છે. કામ-ક્રોધાદિ તામસી વૃત્તિઓનો પરિહાર કરીને એક માત્ર સાત્ત્વિક વૃત્તિને જ તેઓ ભજનારા હોય છે. સાત્વિકતાને જ જીવનમાં સાલ એટલે વણનારા-ગૂંથનારા હોય છે.
દ્વૈત તત્ત્વ પરસ્પર હોય છે. અદ્વૈત તત્ત્વમાં પર તત્ત્વ હોતું નથી.
