________________
તો વિ ચ ૪ારા
હ્ર ધાતુની પરમાં રહેલા ૩ નો તેની પરમાં ય્ થી શરૂ થતો પ્રત્યય હોય તેમજ વ્ અને મૈં થી શરૂ થતો અવિત્ પ્રત્યય હોય તો લોપ થાય છે. વૃ ધાતુને યુક્ પ્રત્યય તેમજ વસ્ત્ અને મ ્ પ્રત્યય. ‘[ તનાવે: ૩-૪-૮૩'થી ધાતુની પરમાં ૩ પ્રત્યય. ‘મિનો૦ ૪-૩-૧’થી વૃ ધાતુના ઋ ને ગુણ અર્ આદેશ. ‘અત: શિષુર્ ૪-૨-૮૯’થી ર્ ના ૩૪ ને ૩ આદેશ. આ સૂત્રથી પ્રત્યયનો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી જ્યું: વં; અને વુક્ષ્મ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ: - તેઓ કરે. અમે બે કરીએ છીએ. અમે કરીએ છીએ. ।।૮।।
अत: शित्युत् ४।२।८९।।
અવિત્ - શિત્ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલો જે ૩, તેના કારણે થયેલો [તનિમિત્ત] જે ; ધાતુનો અ તેને ૩ આદેશ થાય છે. ધાતુને પ૨મીનો ત્તિ પ્રત્યય. ‘તના૦ ૩-૪-૮૩’થી ત્તિ ની પૂર્વે ૩ પ્રત્યય. ‘નામિનો૦ ૪-૩-૧’થી હ્ર ધાતુના ઋ ને ગુણ ગર્ આદેશ. આ સૂત્રથી ર્ ના ૬ ને ૩ આદેશ. ‘અસંયોગો: ૪-૨-૮૬'થી હિઁ પ્રત્યયનો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી વુ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - કર. અવિતીત્યેવ = આ સૂત્રથી ઉપર
૮૧
