________________
समीपे ३|१|३५||
સમીપવાચક બનુ નામને સમીપિ (જેનું સામીપ્ય વિવક્ષિત હોય તે) વાચક નામની સાથે; પૂર્વ પદાર્થ પ્રધાન હોય તો અવ્યયીભાવ સમાસ થાય છે. વનસ્યાનુ (સમીપમ) આ વિગ્રહમાં અનુ નામને વન નામની સાથે આ સૂત્રથી અવ્યયીભાવ સમાસાદિ કાર્ય થવાથી અનુવનમશન ાિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં અનુવન નામને સપ્તમીનો દ્વિ પ્રત્યય. “સપ્તમ્યા વા ૩-૨-૪’ થી તેને અન્ આદેશ વગેરે કાર્ય થાય છે. અર્થ - વનની સમીપ વજ્રપાત થયો. અનુવનમ્ અહીં ‘વિમત્તિ સમીપ૦ રૂ-9-રૂ॰' થી અવ્યયીભાવ સમાસ સિદ્ધ હોવા છતાં વૈકલ્પિક અવ્યયીભાવ સમાસના વિધાન માટે અર્થાત્ વિકલ્પપક્ષમાં વાક્ય થાય એ માટે આ સૂત્રનો આરંભ છે.. ઇત્યાદિ સ્વયં વિચારવું. ॥૩૫॥
તિવિત્યાય: રૂ/૧૦રૂાા
પ્રયોગાનુસાર તિવ્વુ વગેરે નામોમાં પૂર્વપદાર્થમાં અથવા અન્ય પદાર્થમાં અવ્યયીભાવ સમાસ થયેલો છે. તિતિ ગાવો (યોહાય ખન્નાનાર્થ गर्भग्रहणाय इत्याद्यर्थं वा) यस्मिन् काले या विग्रहमां अन्य पछार्थ काल भां तिष्ठद् નામને ો નામની સાથે આ સૂત્રથી અવ્યયીભાવ સમાસ. બધો નામેઃ આ વિગ્રહમાં પૂર્વપદાર્થમાં અધમ્ નામને નમિ નામની સાથે અવ્યયીભાવ સમાસ. ‘Òાર્થે ૩-૨-૮’ થી સ્યાદિ વિભક્તિનો લોપ. ‘વીવે ૨-૪-૬૭’ થી ગો નામના ો ને -હસ્વ ૩ આદેશ. ધોનામિ નામને નિપાતનના કારણે આ સૂત્રથી સમાસાન્ત ઞ પ્રત્યય. ‘ગવર્ગે૦ ૭-૪-૬૮’ થી રૂ નો લોપ.... વગેરે કાર્ય થવાથી તિષ્ઠા ાનઃ અને ઞધોનામં હત: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - દોહવા, પાણી પીવા વગેરે માટે ગાયો જેમાં ઉભી રહે છે - તે કાલ.નાભિની નીચે હણાએલો. ।।૩૬)
२८
