________________
અર્થ - નાસિકાથી અદ્રવત્તિ નગર. અહીં યાદ રાખવું જોઈએ કે ગ્ય પ્રત્યય, સાનુબન્ધ ા પ્રત્યય સ્વરૂપ હોવા છતાં “નિરનુવઘણને, જ સાનુવચ” આ ન્યાયના સામર્થ્યથી, અનુબન્ધ રહિત ર પ્રત્યયનું ઉપાદાન પ્રકૃત સૂત્રમાં કર્યું હોવાથી સાનુબન્ધ પ્રત્યય સ્વરૂપ એ પ્રત્યયનું ઉપાદાન થતું નથી. અન્યથા ગ્ય પ્રત્યયનું પણ ઉપાદાન શકય બનત.
- સવર્ણ તે ઝિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વર્ણભિન્ન જ અર્થમાં ય પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા નાસા નામને નમ્ આદેશ થાય છે. તેથી નાસિકાયાં નાત: આ અર્થમાં નાસિ નામને નાતે ૬-૩-૧૮' થી જ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય ઉપર જણાવ્યા મુજબ થવાથી નાસિક્યો વ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં વાઈ અર્થ હોવાથી આ સૂત્રથી નાસિકા નામને નમ્ આદેશ થતો નથી. અર્થ - નાસિકામાં ઉત્પન વર્ણ. ||૧૦||
રિસ ટર્બન સારાતon
પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા શિર નામને શીર્ષ આદેશ થાય છે. શિરસિ બવઃ અને શિર હિત આ અર્થમાં શિરમ્ નામને અનુક્રમે “વે ૬-રૂ-૨રૂ ની સહાયથી ‘વિકારિ રેહાંદૂ-રૂ-૧૨૪' થી ય પ્રત્યય અને “તાર્મ હિત ૭-૧રૂ ની સહાયથી “પ્રાથ૦ ૭-૧-રૂ૭' થી ય પ્રત્યય. ‘ાર્થે રૂ-ર-૮' થી સ્વાદિ વિભતિનો લોપ. આ સૂત્રથી શિરમ્ નામને શીર્ષનું આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી શીર્ષા: સ્વર: અને શીર્ષનું તૈનમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ- મસ્તકમાં ઉત્પન સ્વર. મસ્તક માટે હિતકર તેલ.
રદ્દ
