________________
एकादश
મોકા - મોર્ - મોઢા
ષ′′ /ર/૧૧/
રન્ આદિ નામ - ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો; તેની પૂર્વે રહેલા પુ વગે૨ે નામના અન્ય સ્વરને દીર્ઘ આદેશ વગેરેનું નિપાતન કરાય છે. ઝોત્તરા વશ આ વિગ્રહમાં ‘મયૂરધ્વંસòત્યાયઃ ૩-૧૧૧૬' થી તત્પુરુષ સમાસ. ઉત્તર નો લોપ. આ સૂત્રથી પુણ્ડ નામના અન્યસ્વર મૈં ને દીર્ઘ ના આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી પુજાવશે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - અગ્યાર (૧૧). ષડુત્તરા જ્ઞ આ વિગ્રહમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ તત્પુરુષ સમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન ષણ્ + રશન્ આ અવસ્થામાં સ્ ના પ્ ને ર્ આદેશ અને હસ્ ના પ્ ને ને ૩ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી ખેશ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થસોળ (૧૬). ષડ્ વના યમ્સ આ વિગ્રહમાં પણ્ નામને વત્ત નામની સાથે ‘હ્રાર્થ ચા૦ રૂ-૧-૨૨' થી બહુવ્રીહિ સમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન ષણ્ + વત્ત આ અવસ્થામાં વત્ત નામને આ સૂત્રથી વતુ (વત) આદેશ; તેના હૂઁ ને ર્ આદેશ અને વપ્ ના પ્ ને ૩ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી છોડનું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - છ દાંતવાલો. અભિઃ પ્રારેઃ આ અર્થમાં બધૂ નામને સફ્ળાયા ધા ૭-૨-૧૦૪' થી ધા પ્રત્યયાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન ષણ્ + ઃ અવસ્થામાં થા પ્રત્યયના ગ્ ને ૢ આદેશ; વપ્ ના અન્ય પ્ ને ૩ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી શેઢા આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ધા ના પ્ ને હૈં આદેશ તથા પ્ ને ૩ આદેશ ન થાય ત્યારે ‘છુટતૃતીયઃ ૨-૭-૭૬’ થી ત્રણ્ ના અન્ય પ્ ને ૐ આદેશ. ફ્ ના યોગમાં ક્ ને “તવર્ણ૦૧-૩-૬૦૪ થી ૬ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી પડ્તા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - છ પ્રકારે. ||૧૧||
૨૪૮
