________________
,
વત્તે અને વાર નામની સાથે તિજ્વચ૦ રૂ-૧-કર' થી તપુરુષ સમાસ. આ સૂત્રથી નિ ઉપસર્ગના અન્ય સ્વર ને દઈ આદેશ...વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે નીત્તેઃ અને નીવાર આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- ભીનું કરવું તે.પશુઓની ખાવાની વસ્તુ વિશેષ. આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ તાદૃશ ઉપસર્ગ સમ્બન્ધી અન્ય સ્વરને બહુતલયા જ દીર્ઘ આદેશ થાય છે. તેથી પ્રતિ + વેશ: આ અવસ્થામાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ સમાસાદિ કાર્ય બાદ આ સૂત્રથી પ્રતિ ઉપસર્ગના રૂ ને વિકલ્પ દીર્ઘ છું આદેશ થવાથી પ્રતિવેશ: અને પ્રતીવેશ: આવો પ્રયોગ થાય છે, તેમ જ વિ + સાઃ અને નિ + સા: આ અવસ્થામાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ સમાસાદિ કાર્ય બાદ આ સૂત્રથી વિ અને નિ ઉપસર્ગના અન્ય સ્વરને દીર્ઘ આદેશ થતો નથી. જેથી રોગ પ્રત. ર-રૂ-૪૪' થી સન્ ધાતુના સ્ ને ૬ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી વિષાદ્રિ અને નિષા: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- સાથે સાથે વ્યવહાર કરવો અથવા નજીક. ખેદ. બેસવું. ત્રિવૃત્તિ કરાવૃત્તિ વિદ્ વિભાગ क्वचिदन्यदेव । विधे विधानं बहुधा समीक्ष्य चतुर्विधं बाहुलकं वदन्ति ।।" . આ પ્રમાણે બાહુબકમ્ નું સ્વરૂપ યાદ રાખવું જોઈએ ||૮દ્દા
નમિનઃ જાણો રાદoll
નવું પ્રત્યયાન્ત શાશ નામ ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો, તેની પૂર્વે રહેલા નામી સ્વરાઃ ઉપસર્ગ સમ્બન્ધી અન્ય સ્વરને દીર્ઘ આદેશ થાય છે. રિ + શ અને વિ + કાશઃ આ અવસ્થામાં સન્ પ્રત્યયાન્ત (૧૬ ૧-૧-૪' થી વિહિત ૬ પ્રત્યયાન્ત) છાશ નામની સાથે નિ અને વિ નામને તિવવચ૦ રૂ-૧-૪૪ થી તપુરુષ સમાસ. આ સૂત્રથી નિ અને વિ ઉપસર્ગના અન્ય નામીસ્વર હું ને
२४४
