________________
પ્રત્યયના વિષયમાં ‘જ્ઞાતિÆ૦૩-૨-૧થી કુંવાવ થતો નથી. જેથી જેની + સ્ + દ્યણ્ આ અવસ્થામાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ ક પ્રત્યયનો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી સૈયઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અન્યથા અહીં પુંવદ્ભાવ થયો હોત તો ચૈતેયઃ આવો અનિષ્ટ પ્રયોગ થયો હોત. અર્થ - શ્વેતવર્ણવાળી સ્ત્રીનું સંતાન. ||૧||
નાડપુ - પ્રિયાડડી રૂારાકા
અર્ પ્રત્યયાન્ત સમાનાર્થક સ્ત્રીલિગ નામ ઉત્ત૫૨૫દ પરમાં હોય અથવા પ્રિયાવિ ગણપાઠમાંના પ્રિયા મનોજ્ઞા વગેરે નામ ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો; તેની પૂર્વે રહેલા વિશેષ્યાધીન સ્ત્રીલિઙ્ગગ નામને પુંવદ્ભાવ થતો નથી. જ્યાળી પડ્વમી યાતુ આ વિગ્રહમાં ‘દુબાઈ ચાનગ્ધ ૩-૧-૨૨' થી બહુવ્રીહિ સમાસ.
‘દુભાર્થે રૂ-૨-૮' થી સ્યાદિનો લોપ. ત્યાળીપશ્ચમી નામને ‘પૂરીમ્સ:૦ ૭-૩-૧૩૦' થી ગપ્ (ગ) સમાસાન્ત પ્રત્યય. ‘સવણ્૦ ૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય નો લોપ. ‘પરતા:૦૩-૨-૪૬' થી પ્રાપ્ત ત્યાળી નામને કુંવાવનો આ સૂત્રથી નિષેધ.‘ત્ ૨-૪૧૮' થી આવ્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી જ્વાળીવશ્ર્વમા રાત્રય: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-કલ્યાણ કરનારી પાંચમી રાત છે જેમાં એવી રાત્રિઓ.
ત્યાળી પ્રિયા યસ્ય આ વિગ્રહમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ બહુવ્રીહિ સમાસ. આ સૂત્રથી જ્યાળી નામને કુંવાવનો નિષેધ, ‘મોશ્વાન્ત૦૨-૪-૧૬’ થી પ્રિયા નામના અન્ય જ્ઞા ને -હસ્ત મૈં આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી જ્યાીપ્રિય: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - કલ્યાણ કરનારી પત્નીવાળો.
२११
