________________
અકારાન્ત અને વ્યસ્જનાત્ત એવા સ્વાગવાચક પૂર્વપદથી પરમાં રહેલી સપ્તમી વિભકતિનો લોપ થતો નથી. જે જાતો વચ આ વિગ્રહમાં ઉમુવારઃ ૩-૧-૨૩ થી બહુવીહિ સમાસ. “ જાણે ૩-૨-૮' થી પ્રાપ્ત સપ્તમીના લોપનો આ સૂત્રથી નિષેધ વગેરે કાર્ય થવાથી ઝેશાતઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - કંઠમાં જેના વિષ છે તે. સમૂર્વમસ્તકાતિ શિન્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ જામ બિન ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા મૂહુર્ધન અને મતવ ભિન્ન જ અકારાન્ત અને વ્યસ્જનાત્ત સ્વાગવાચક નામની પરમાં રહેલી સપ્તમીનો લોપ થતો નથી. તેથી મૂઈ શિવ કર્યો અને મસ્તો શિવ વચ્ચે આ વિગ્રહામ ઉપર જણાવ્યા મુજબ બહુવતિ સમાસ. બાર્ગે ૩-૨-૮' થી સપ્તમીનો લોપ.
શ્ચાત્તે ર-૪-૧૬’ થી શિવા ના ગી ને રહસ્વ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી મૂર્ધશિવ અને મસ્તશિવ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં મૂર્ધન અને મસ્ત નામથી પરમાં રહેલી સપ્તમીના લોપનો આ સૂત્રથી નિષેધ થતો નથી. અર્થક્રમશ- માથે શિખા છે જેને તે. માથે શિખા છે જેને તે. કામ રૂતિ ઝિમ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ કામ ભિન્ન જ ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા સ્વાગવાચક અકારાન્ત અને વ્યાજનાન્ત મૂર્ધન તથા મસ્તક થી ભિન્ન નામથી પરમાં રહેલી સપ્તમી વિભતિનો લોપ થતો નથી. તેથી મુદ્દે વાગો આ વિગ્રહમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ બહુવીહિ સમાસાદિ કાર્ય થવાથી મુકામઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - મુખમાં કામવાલો અથવા સૌંદર્યવાલો. અહીં કામ ભિન્ન ઉત્તરપદ પરમાં ન હોવાથી આ સૂત્રથી તાદૃશ સપ્તમીના લોપનો નિષેધ થતો નથી. આ સૂત્રમાં પણ વ્યક્ત ૩-૨-૧૮' થી બહુલાધિકાર ચાલુ હોવાથી જારી: ઉત્તવૃM:...ઈત્યાદિ સ્થળે આ સૂત્રથી સપ્તમીના લોપનો નિષેધ થતો નથી. || ૨૨ // .
१७८
