________________
સૂત્રથી શેષ થવાથી અર્થાત્ ુટિન અને વૃ નામનો લોપ થવાથી; અનુક્રમે સ્યાદિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય બાદ વૌ અને કુટિૌ આવો પ્રયોગ થાય છે, આવી જ રીતે તિશ્ર્વ જીવનશ્ચ શ્વેતથ આ વિગ્રહમાં અર્થથી સમાન એવા સિત શુન્ન અને શ્વેતા નામમાં આ સૂત્રથી ક્રમશઃ સિત શુક્ત અને શ્વેત નામનો શેષ વગેરે કાર્ય થવાથી સિતાઃ જીજ્નાઃ અને શ્વેતાઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- બે વાંકા. ત્રણ સફેદ. અર્થેન સમાનામિતિ વિમ્ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સહોતિ ગમ્યમાન હોય તો અર્થથી સમાન જ એવા નામોમાં એક નામનો શેષ થાય છે. તેથી ક્ષશ્ર ચાપ્રોધÆ આ વિગ્રહમાં અર્થથી અસમાન એવા ક્ષઅને ચોધ નામમાં એક નામનો આ સૂત્રથી શેષ ન થવાથી ચાર્થે દ્વન્દ્વ:૦ રૂ9-99૭' થી જ્ઞ નામને પ્રોધ નામની સાથે દ્વન્દ્વ સમાસાદિ કાર્ય થાય છે. જેથી ક્ષોથી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - પ્લક્ષ અને ન્યગ્રોધ વૃક્ષો. સહોત્તાવિર્ત્યવ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ અર્થથી સમાન એવા નામોમાં એક નામનો; સહોત ગમ્યમાન હોય તો જ શેષ થાય છે. તેથી વજ્જ રુટિનચ રૃશ્ય: અહીં સમુય સ્થળે સહોતિ ગમ્યમાન ન હોવાથી સમાનાર્થક વ કે ુટિત નામનો આ સૂત્રથી શેષ થતો નથી. અર્થ - વક્ર અને કુટિલ દૃશ્ય. ।।૧૧૮।।
સ્થાવાવસંરધ્યેય: ૩/૧/૧૧૬//
સર્વ સ્વાતિ વિભકૃતિમાં જેના રૂપો સમાન છે - એવા સમાન રૂપવાલા નામોમાં સભ્યેયવાચક નામથી ભિન્ન એક નામનો; સહોતિ ગમ્યમાન હોય તો શેષ થાય છે. ક્ષશ્વ (શટસ્ય)
१०५
