________________
૧૭
- કિર્દી / ૧-૪-૨૫. અર્થ - રૂ કારાન્ત અને ૩ કારાન્ત નામથી પર રહેલાં (સ.એ.વ.) નો ટી
આદેશ થાય છે. મલિતત્યેવ? યુદ્ધમ્ - અહીંવદ્ધિ શબ્દરૂં કારાન્ત છે. પણ સ્ત્રીલિંગ હોવાથી સ્ત્રિયા (તાં....૧-૪-૨૮ થી કિડનો ડાન્ આદેશ થયો છે. વિદ્ વિષયક હોવાથી આ સૂત્રથી ઢૌ આદેશ ન થયો.
વનવિપર: / ૧-૪-૨૬. અર્થ - રૂ કારાન્ત એવા ફક્ત વિ અને પતિ શબ્દથી પર રહેલાં હું
(સ.અ.વ.) નો બૌ થાય છે. સૂત્ર સમાસ -ણિશ પતિજી પતયો: સાડ:- સાપતિ:- (સમા..)
વેવલશાહી વિપતિશ – વનવિપતિઃ તાત્ (કર્મ) અહીં સમાસમાં સમા..ના હિસાબે સવપતિ નપું.એ.વ. વાવિત્ થવું જોઇએ. છતાં સવિત:કર્યું છે. અને જો નપું. કરે તો પુ.એ.વ. સલિપતિનઃ થાય. જો દ્વન્દ સમાસ કરીએ તો પિતી દીર્ઘ થાય. તેનું પં.કિ.વ.ણિપતિ થાય. પણ સૂત્રમાં તો વિપતેઃ કર્યું છે. તેથી આ અલૌકિક સમાસ જાણવો. આવો સમાસ જયાં જયાં આવે ત્યાં આ
પ્રમાણે વિચારી લેવું. 'વિવેચન - ચેષ? સાયન્છ તિ - સત્ર, તમ રૂછતિ - ત્રિ. અહીં
ફતિ અર્થમાં સમાવ્યયાત્ ..... ૩-૪-૨૩ થી વચન, સહ + ,
ત+ા, રવિ ... ૪-૩-૧૦૮ થી સલી, પતી, આ નામ ધાતુ થયાં. હવે નામ બનાવવા માટે વિશ્વ પ્રત્યય લાગવાથી સીરિ, તિ વિશ્વ - સણો, પતીયતિતિ વિવ-પતી, ૫-૧-૧૪૮ થી વિવમ્ અતઃ ૪-૩-૮૨ થી નો લોપ, ..... ૪-૪-૧૨૧ થી ૬ નો લુફ થવાથી સહી, પતી નામ બન્યાં. આ નામો તે કેવલ સલી, પતી છે. પરંતુ હૃસ્વકારાન્ત નથી. દીર્ઘ કારાત્ત છે. તેથી આ સૂત્રથી કિ નો ગૌ ન થયો. વિજેવિતમ્ મનવત્ ! એ ન્યાયથી આ દીર્ઘ કારાન્ત સણી, પતી ને આ સૂત્ર લાગવું જોઈએ. પણ નથી લાગ્યું તેથી જ જણાય છે કે અહીં આ ન્યાય અનિત્ય બન્યો છે. તેથી દીર્ઘ છું કારાન્તને આ સૂત્ર નહીં લાગે.
