________________
૨૧૯
બ.વ.
સ્ત્રીલિંગમાં બે વિકલ્પ ત્રણ રૂપો થશે. “મનો ત્રા” ૨.૪.૧૧ સૂત્રથી વધુનું શબ્દને ફી વિકલો લાગવાથી વહુશી થયું નલીવત્ રૂપો થશે. તેના વિકલ્પ પક્ષમાં... વહુના - “તાડ્યાં વાઇડર્ ”િ ૨.૪.૧૫ સૂત્રથી સ્ત્રીલિંગમાં માત્ વિકલ્પ થાય છે. તેથી વહુઇગા થયું માતાવત્ રૂપો થશે. તેના વિકલ્પ પક્ષમાં...
વહુએનન રહેશે તેના રૂપો ચીન (પુલિંગ) જેવા થશે. (૫) રાજ્ઞી - સ્ત્રીલિંગ.
જનન શબ્દને “વિયાં તો સ્વાદે.” ૨.૪.૧ સૂત્રથી સ્ત્રીલિંગમાં લાગે છે. તેથી રાગન+કી. - લાગતાં “મનોસ્ટ” .૧.૧૦૮ સૂત્રથી મન ના મ નો લોપ થવાથીની , તવર્યચશવ..૧.૩.૬થીનો થવાથી રાજ્ઞી બનશે. તેના રૂપો નહીવત થશે. આત્મન્ - પુંલિંગ. એ.વ.
કિ.વ. પ્રથમા માત્મ *
आत्मानौ आत्मानः દ્વિતીયા आत्मानम्
आत्मनः તૃતીયા , आत्मना
आत्मभ्याम् आत्मभिः ચતુથી આત્મિને.
आत्मभ्याम् आत्मभ्यः પંચમી * आत्मनः आत्मभ्याम् आत्मभ्यः ષષ્ઠી આત્મ:' आत्मनोः आत्मनाम् સપ્તમી મન आत्मनः
आत्मसु. સંબોધન માત્મન ! આત્માની ! છે માત્માન !
આત્મન શબ્દના રૂપો, સાધનિક અને સામાસિક શબ્દો ગવત્ થશે. પરંતુ અણુ સ્વરાદિ સ્થાદિ પ્રત્યય પર છતાં “મનોરથ" ૨.૧.૧૦૮ અને "વા" ૨.૧.૧૦૯ થી જે મન ના મ નો લોપ થાય છે. તે માત્મન શબ્દ અત્તવાળો હોવાથી “નવ-મસ્ત સંયો" ૨.૧.૧૧૧ સૂત્રમાં નિષેધ હોવાથી મ નો લોપ નહિં થાય. *
રાણન શબ્દના બહુવીહી સમાસમાં સ્ત્રીલિંગના વિગ્રહમાં ત્રણ રૂપો થાય છે. પણ અહીં બે થશે.fપ્રયાત્મા, ક્રિયાત્મ એમ થશે. કારણ કે ગોપાત્ત્વવત ........ ૨.૪.૧૩ સૂત્રથી કી લાગતો નથી.
आत्मानौ
