________________
૧૪૧
(३) पादम् आचष्टे इति पादि પfપામ્ - fમ્ વહુન્નનાન:.... ૩.૪.૪ર થી ન્ પ્રત્યય. પાછું = પઃિ - 7ન્યસ્વરઃ ૭.૪.૪૩ થી ૮ નાં મ નો લોપ. પતિ તિ વિમ્ – વિવ૬ ૫.૧.૧૪૮ થી વિશ્વ પ્રત્યય. પર્ફ (નપું. પ્રતિ કિ.) આ સૂત્રથી ર્આદેશ = પીત્તે (વેદના) પાદ બોલવાવાળા બે કૂળ.
સ્વર રૂતિ વિમ્ ? પિમ્ ! અહીં શું કારાદિ – સ્વરાદિ પ્રત્યય પરમાં નથી. પરન્તુ નકારાદિ વ્યંજનાદિ પ્રત્યયછે. માટે પત્નો પર્ આદેશ ન થયો.
વચપુરીતિ ?િ () પતિ -પતિમ્મરણે તિા=ઋચાનો પાદ બોલે છે. , અહીં ખિ પ્રત્યય લાગેલો છે. આ સૂત્રમાં તેનું વર્જન કરેલ હોવાથી પદ્િ નો પર્ આદેશ ન થયો. (૨) એપ્રિપતિ – વ્યાપામ્ રૂછતિ રૂતિ ! વાઘના પગ જેવા પગવાળાને ઇરછે છે. “ વ્યત્િ..'૩.૪.૨૩થી અહીં વચન પ્રત્યય લાગ્યો છે. આ સૂત્રમાં તેનું વર્જન કરેલ છે. તેથી પત્નો પર્ આદેશ
ન થયો.
વિવેચનઃ
પ્રશ્ન:
જવાબ:
(૩) દિપાવી દિપદ્મી = બે પગવાળો – અહીં ઘુટુ પ્રત્યય લાગ્યો છે. આ સૂત્રમાં તેનું વર્જન કરેલ હોવાથી પત્નો પર્ આદેશ ન થયો.
અનેકવ: સર્વણ્ય' એ પરિભાષાથી આખા પાત્ નો જ પદ્ આદેશ થાય છે. અન્યથા પ૬ નાં અજ્યનો જ આદેશ થાત. અહીં ટીકામાં બતાવેલાં પ્રત્યયો પદ્ નામની જ પરમાં કેવી રીતે સમજવાં ? ઉપરથી નામનો અધિકાર ચાલ્યો આવે છે. માટે ધાતુનો અહીં સંભવ જ નથી. તૈિયાધ્રપદ્ય નાં રૂપો વિ. દેવ-વન-માતા વત્ થશે. પદ્ નાં રૂપો વિ. દિપાલ્વત્ થશે.
સ્ક્રીન્ ૨.૧.૧૦૩ f-ચ અને ઘુપ્રત્યયને વર્જીને કારાદિ તેમજ સ્વરાદિ પ્રત્યય પર છતાં ૩૬નો વીર્ આદેશ થાય છે.
અર્થ :
