________________
જિનપૂજા ગમે તેમ કરે અને તો પણ તેથી લાભ જ થાય, આવું વળી ક્યાંથી લઈ આવ્યા? કરે પૂજા, પણ આશાતના થાય એવી રીતે કરે, તોય લાભ થાય ? મનોભાવ ઉપર તો ફળનો મોટો આધાર છે. મનોભાવની તરસ્તમતાના કારણે તો ફળમાં પણ તરતમતા રહે છે. મનોભાવ વિપરીત પ્રકારનો થઈ જાય, તો લાભને બદલે હાનિ પણ થઈ જાય.
શાસ્ત્રમાં બે વણિકોનું એક ઉદાહરણ આવે છે. બે વણિકોમાં એકનું નામ નંદક હતું અને બીજાનું નામ ભદ્રક હતું. એ બન્નેની દુકાનો પાસેપાસે હતી.
નંદક નામના વણિકે રોજ દેવપૂજા કરવાનો નિયમ ગ્રહણ કર્યો હતો. રોજ સવારે તે પહેલાં પૂજા કરવા જતો અને પૂજા કરીને આવ્યા પછી તે પોતાની દુકાન ખોલતો, જ્યારે ભદ્રક રોજ સવારે ઊઠીને સીધો પોતાની દુકાને જતો.
નંદકને પૂજા કરવા માટે જતો જોઈને, ભદ્રક રોજ વિચાર કરતો કે “ધન્ય છે આ નંદકને. કારણ કે અન્ય સર્વ કૃત્યોને તજી દઈને, આ રોજ સવારે જિનેશ્વરદેવની પૂજા કરે છે ! હું કેવો નિર્ધન, પાપી અને ધન કમાવાની લાલસામાં પડેલો છું કે, જેથી સવારે દિવસ ઊગ્યે અહીં આવું છું અને પામરોનાં મોઢાં જોઉં છું ! ધિક્કાર છે મારા જીવિતને અને મારા ગોત્રને પણ ધિક્કાર છે !' આવા વિચારો એને રોજ આવતા હતા અને એથી શાસ્ત્ર કહે છે કે, આવા પ્રકારના ધ્યાન રૂપ પાણીથી એ પોતાના પાપમળને ધોતો હતો તથા પોતાના પુણ્યબીજને. સીંચતો હતો.'
એક તરફ પૂજા નહિ કરનારા ભદ્રકની જ્યારે આવી મનોદશા વર્તતી હતી, ત્યારે બીજી તરફ રોજ પૂજા કરનારા નંદકની એથી ઊલટી જ મનોદશા વર્તતી હતી. નંદક વિચારતો હતો કે હું જે વખતે દેવપૂજા કરવા જાઉં છું. તે વખતે આ ભદ્રક એકલો જ વેપાર કરે છે, એટલે એ ઘણું ધન કમાઈ જશે ! મેં અભિગ્રહ લઈ લીધો છે, એટલે બીજું કરે પણ શું ? બાકી પૂજાનું ફળ તો બહુ દૂર છે, જ્યારે અત્યારે તો મને ધનની જ હાનિરૂપ ફળ મળી રહ્યું છે !” આવા આવા કુવિકલ્પોથી શાસ્ત્ર કહે છે કે, એ પોતાની પૂજાના ફળને હારી ગયો ! * પૂજા નહિ કરવા છતાં પણ ભદ્રકને સારા મનોભાવના યોગે લાભ
ZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZ ZZZZZg ૧૭-પ્રભુપૂજા સ્વદ્રવ્યથી કે દેવદ્રવ્યથી !
mmmmmmmm
III
૨૩જી