________________
એવું જ હોય છે ને ? કહે છે કે, નોકર ઉપર સારી છાપ પડતી નથી, પણ નોકર ઉપર સારી છાપ પડે, એવો તમારો વ્યવહાર જ ક્યાં છે?
શેઠે જોયું કે, આ નોકરે તો કાંઈ પણ રાખ્યા સિવાય પોતાનું બધું જ ભોજન વહોરાવી દીધું છે, એટલે શેઠે તેના ભાણામાં બીજું ભોજન પીરસાવવા માંડ્યું, કેમ કે એમને ખબર નહોતી કે, આજે આણે ઉપવાસ કર્યો છે. ગોપાલક નોકરની સાથે શેઠ જ્યારે જિનમંદિરમાં ગયેલા, તે વખતે આણે ઉપવાસનું પચ્ચખાણ કરી લીધેલું અને પછી કોઈનેય એણે એ વિષયમાં કહેલું નહિ. ઉપવાસ કર્યાનો એને હર્ષ ઘણો હતો, પણ પોતાના હર્ષને પોતાના હૈયામાં સમાવવાની લાયકતા એનામાં હતી.
એ નોકરે જે સંયોગોમાં ઉપવાસનું પચ્ચખ્ખાણ કર્યું હતું, તે સંયોગોમાં તમે કોઈ ધર્મકૃત્ય કર્યું હોય, તો એ બીજાઓને કહ્યા વિના તમે રહી શકો ખરા ? પોતાની પાસે કાંઈ પણ ધન ન હોવાથી જ એ પૂજા કર્યા વિના રહી ગયો હતો, એટલે એને તો એમ કહેવાનું સહેજે મન થઈ જાય કે “મારા મિત્રે પૂજા કરી, તો મેં વગર પૈસે ય અપૂર્વ કર્યું છે !' પણ જીવ બહુ લાયક છે, એટલે એને એવું બોલવાનો વિચાર સરખોય આવ્યો નથી.
શેઠે જ્યારે ફરીથી ભોજન પીરસવાનું કહ્યું, ત્યારે બીજા નોકરે ના પાડી અને કહ્યું કે “આજે મારે ઉપવાસ છે.” શેઠ કહે છે કે “તો પછી તેં પહેલાં શા માટે ભોજન લીધું હતું ? શેઠના મનમાં એમ છે કે, આ નોકરે મુનિરાજને વહોરાવી દીધું, એટલા માટે તો ઉપવાસ કરવા ઈચ્છતો નથી ને?
પેલો નોકર કહે છે કે “એ ભોજન મારું હતું, એટલે મારા ભોજનનો હું શા માટે ત્યાગ કરું ?” એટલે કે મારા હક્કના ભોજનનો મને ગમતો ઉપયોગ કરવાને બદલે એનો અસ્વીકાર હું શું કામ કરું ? આવા જવાબથી શેઠ અધિક પ્રસન્ન થયા અને આ બનાવ બન્યો તે દિવસથી તો તે બન્ને નોકરી ઉપર શેઠે અધિક વાત્સલ્ય કરવા માંડ્યું, કેમ કે હવે તો એ નોકરો છતાં પણ સાધર્મિક થઈ ગયાને? શ્રાવકોને ડુબાડી દેવાનો ધંધોઃ
અભયંકર શેઠના એ બે નોકરો નહોતા પૂજાની વિધિને જાણતા કે
આ. રામચન્દ્રસૂરિ સ્મૃતિગ્રંથમાળા- ૮૨
