________________
જીલન્સ
પોતાના શ્રાવકો વગેરેને પણ એ જ પ્રમાણે પ્રવૃત્તિ કરાવવાનો. એ આશ્રિતો
જ્યારે પણ સલાહ લેવા આવશે, ત્યારે આ અજ્ઞાની ગુરુ પોતાના મનમાં જે ગમશે એ જ કહેશે, એ જ કરાવશે. પેલા ભોળા આશ્રિતો પણ “ભગવાનનું વચન છે એમ માનીને અજ્ઞાનીના કહ્યા પ્રમાણે જ બધું કરવાના. હકીકતમાં તો એમની પણ બધી જ પ્રવૃત્તિ અજ્ઞાનીની ઈચ્છા અનુસાર જ થવાની.
અથવા તો એવું પણ બને કે અજ્ઞાની પોતે જ પોતાના ગુવદિ જ્ઞાનીઓને પરતંત્ર રહેવાના સંસ્કારવાળો ન હોય, એટલે પોતાના આશ્રિતોને પણ જ્ઞાનીનું પારતત્ય શીખવી ન શકે. એના સ્વચ્છંદતાના સંસ્કાર પેલા આશ્રિતોમાં પણ પડે. * એનું મોટું નુકસાન એ કે એ આશ્રિતો પણ પછી પોતાની બુદ્ધિ પ્રમાણે જ પ્રવૃત્તિ છે કરવા લાગે.
હવે તું જ કહે કે જે ક્ષેત્રમાં આપણું જ્ઞાન ન હોય, એ ક્ષેત્રમાં આપણી બુદ્ધિ છે પ્રમાણે ચાલીએ તો નિર્ણયો કેવા કેવાય ? બધું ઉંધુ જ પડે ને ? '
- દર્દીને દર્દનું, દવાનું, સારવારનું જ્ઞાન નથી, તો એ જ્ઞાની એવા ડોક્ટરને સંપૂર્ણ 3 છે. પરતત્ર રહે જ છે ને? “સારવાર બાબતમાં ડોક્ટરની સલાહ-સંમતિ લીધા વિના કંઈ .
ન કરવું” આટલી સાદી સમજણ દર્દીમાં છે, તો જ એનું દર્દ નાશ પામે છે. છે ' પણ જે દર્દી સ્વચ્છંદી બને, ડોક્ટર પાસે જાય જ નહિ, ડોક્ટર સામેથી છે આવીને સલાહ આપે તો પણ એ સાંભળે નહિ, સાંભળે તો આચરે નહિ. પોતાના છે. મનમાં જે દવા સૂઝે, એ પ્રમાણે દવા લીધા કરે, તો શું હાલત થાય ? દર્દીનું મોત ?
જ થાય કે બીજું કંઈ ? છે. બસ, સ્વચ્છંદ બનીને વર્તનારા અજ્ઞાનીની હાલત આવા સ્વચ્છેદ દર્દી જેવી છે.
થાય. એણે ખરેખર વિચારવું જોઈએ કે “હું અજ્ઞાની છું, માટે મારે જ્ઞાનીને શું પરતત્ર રહેવું છે. એના કીધા પ્રમાણે જ કરવું છે...” પણ ભાઈસાહેબ છે. રાજાપાઠમાં આવી જાય, અહંકારના નશામાં ચડી જાય તો આધ્યાત્મિકક્ષેત્રે એવી ? લપડાક લાગે કે કદાચ અનંતકાળે પણ એનું ઠેકાણું ન પડે.
શિષ્ય : આ તો આપે અજ્ઞાનીને સ્વચ્છંદતાથી થનારા નુકસાનની વાત કરી અજ્ઞાનીની નિશ્રામાં રહેલાઓને શું નુકસાન ?
ઉપાધ્યાય : આયુર્વેદાદિ કંઈ નહિ ભણેલો કોઈ માણસ જાતને મોટા વૈદ્યડોક્ટર તરીકે જાહેર કરે, પૈસાના જોરે મોટો આડંબર ઉભો કરે, પોતે ખૂબ અનુભવી હોવાનો દેખાવ કરે અને ભોળા લોકો એને સારો વૈદ્ય માની એની પાસે દવા શરું કરે તો ભોળાઓની હાલત શું ?
– ૩૫૦ ગાથાનું સ્તવન – (૬૩) -