________________
સજીવોને, જોઈ જોઈને ચાલે. ધન. ૫૮
થાય ખારિકાઈથી શોધ, મારગમાં તેમ મુનિ જીવોને, જોઈ જો,
જેમ વેપારી ખોવાયા રત્નો બકિ.
થી એવા ભાવને કારણે માલિક સંયમી બોલે કે “આ કપડો-કામળી મારા છે, હોં !” તો આ તો (ર) વાત સાચી હોવા છતાં પોતાના વસ્ત્રો પ્રત્યેની આસક્તિથી પ્રેરાયેલા આ વચનો હોવાથી ર વી ભાષાસમિતિ ન બને. આ એમ આવેલા મુમુક્ષુ ઉપર આસક્તિના કારણે, બીજા કોઈ સાધુ-સાધ્વી એને ખેંચી ન (૨ જાય એ માટે સંયમી બધાની વચમાં કહે કે “આ મુમુક્ષુ તો મને સારી રીતે ઓળખે છે. મારી ? વી પાસે બે મહિના ભણેલો. મારાથી જ ધર્મ પામેલો.” આ વાત તદ્દન સાચી હોય તોય વી ૨ લોભપ્રેરિત હોવાથી ભાષાસમિતિનો ભંગ ગણાય. () વંદન કરવા આવેલા શ્રીમંત શ્રાવકો પાસેથી કોઈક કાર્ય માટે પૈસા કઢાવવા હોય, (૨) વો અથવા તો એ પોતાના ભક્ત બની રહે, એમની સાથેનો પરિચય ભવિષ્યમાં આર્થિક દૃષ્ટિએ વો શુ ઉપકારી બની રહે એ માટે શ્રાવકોની હાજરીમાં જ સંયમી મોટેથી બોલે કે “આ શ્રાવકોને ૨ Gી ઓળખો છો ? જબરદસ્ત એમની ઉદારતા છે. આવા શ્રાવકો તો શાસનના કોહિનૂર રત્ન ) વળ છે.” આ બધી ગુણાનુમોદના તદ્દન સાચી હોય તોય લોભભાવગર્ભિત હોવાથી એ . પર ભાષાસમિતિ બનતી નથી. વી, જો લોભપ્રેરિત સાચી ભાષા ય ભાષાસમિતિ ન બને તો લોભપ્રેરિત જુઠ્ઠાણાઓ તો વી. આ ભયંકર મૃષાવાદ બની જ રહે એ નિર્વિવાદ હકીકત છે. •
(૫) હાસ્ય પ્રાયઃ દરેક મોટા ગ્રુપોમાં એકાદ બે સંયમીઓ તો હાસ્યકલાકારનું બિરુદ ર વી પામેલા હોય જ છે. એમની કટાક્ષ ભાષા, બોલવાનો લહેકો, યોગ્ય અવસરે જબરદસ્ત વી. આ શબ્દબોંબોનો ધડાકો.. વગેરેને કારણે આખુંય ગ્રુપ ખડખડાટ હસતું ય જોવા મળે. આ (૨) અલબત્ત પરસ્પરસંક્લેશો વગેરે હોય એના કરતા આ બધાને આનંદદાયી બનતું હાસ્યનું રે વિશે મોજું ઓછું ખરાબ છે. શ (૪૭) પણ આ તો મોક્ષેકલક્ષી જિનશાસન છે. એમાં આવા ભૌતિક, તુચ્છ, હાસ્યાદિ આ સુખને લેશ પણ અવકાશ મળે જ ક્યાંથી? વળ પોતાની કટાક્ષભરપૂર વાણી વડે બીજાઓને હસાવનારા સંયમીઓની એ ભાષા વી ૨ ભાષાસમિતિ ન બને. આ સંયમીઓ કાંદર્ષિક કહેવાય. તેઓ મરીને કાંદર્ષિક કક્ષાના દેવ Sી થાય અને ત્યાંથી મરીને દીર્ઘકાળ સંસારમાં ભમે એવું શાસ્ત્રવચન છે. છે એટલે આવી હાસ્યજનક, મશ્કરી ગર્ભિત ભાષા બોલવી મોક્ષાર્થી સંયમીને ન કહ્યું. વો.
ખેદની વાત તો એ છે કે આવા આખાય ગ્રુપને હસાવનારા સંયમીઓની બીજા Sી સંયમીઓ પણ ખૂબ ઉપબૃહણા કરે, એટલે આવા હાસ્ય કલાકારો વધુ જોરમાં આવે. પોતાની (9)
S જ
કકકક કGGGGGGGG GજકGGGGG
ભ૯૬
વીર વી વી વીરવીર અષ્ટપ્રવચન માતા • (૫૮) વીવી વીવીરવી.