________________
છે એ મમિ નિજહિતનો, દેવલોકથી સ્થૂલભદ્ર ધરતી પર ઉતર્યા જાય છે,
કી પર ઉતર્યા
રણવિણ વિગઈ ભક્ષક, રક્ષક જો મુનિ નિયમને
છે. ધન. ૪૩
SG
(૫૪)વળી મહોપાધ્યાયજીએ એમ પણ કહેવું છે કે “વચનના વિભાગોમાં અકુશળ ની ૨ સંયમી મૌન રાખીને બેસી જાય એટલા માત્રથી એને વાગ્રુપ્તિની સિદ્ધિ થતી નથી. વળી આ છે વી રીતે જો સર્વથા મૌન રાખવામાં આવે, તો વ્યવહારનો જ ઉચ્છેદ થાય. સર્વથા મૌનનો અર્થ વી, આ તો એ જ થયો કે કોઈ સંયમીના સારા કાર્યોની અનુમોદનાના શબ્દો ય ન બોલવા, કોઈ કામ (૨) શરૂ કરતા પહેલા ગુરૂને એ અંગે આપૃચ્છા ય ન કરવી, દેરાસર ઉપાશ્રયમાં પ્રવેશતા (
નીકળતા નિસીહિ આવસ્યહિ પણ ન બોલવી, કોઈ સંયમીઓ કંઈક પૂછે તો એનો સ્પષ્ટ વી, { ઉત્તર પણ ન આપવો, કોઈને ભણાવવા પણ નહિ, રે ! સાક્ષાત ગુરૂ મોટેથી બુમ પાડીને 8 S બોલાવે તો ય સામે પ્રતિસાદ શુદ્ધા ય ન આપવો, શ્રાવકોને ધર્મદેશના ય ન આપવી... (3) તો સંયમજીવનનો આખો વ્યવહાર જ તુટી જાય.
આપૃચ્છાદિ ૧૦ સામાચારીમાં દરેકે દરેકમાં શબ્દો બોલવાના જ છે. અને લગભગ ૨ એ તમામે તમામ સામાચારીમાં ગુરૂને આપૃચ્છા કરવાની વાત તો આવે જ છે. હવે જો સંપૂર્ણ 3). વ મૌન લેવામાં આવે તો આ બધી સામાચારીઓનું પાલન ખતમ થઈ જાય. એ તો શાસ્ત્રકારો વો ૨ પણ શી રીતે માન્ય રાખે? વળ એટલે આવી રીતનું સંપૂર્ણ મૌન સ્થવિરકલ્પીઓને માટે તો શાસ્ત્રકારો કદિ માન્ય ન કરે. વી છે એટલે જ જેઓ આવા પ્રકારના સંપૂર્ણ મૌનને ધારણ કરે તેઓ દશ સામાચારી, ઉપબૃહણા, . ર ઔચિત્ય વગેરે અનેક ગુણોને ગુમાવતા હોવાથી તેઓ દોષના ભાગીદાર બની રહે છે. હું વિ ઉપાધ્યાયજી. બીજી વાત એ કરે છે કે જે સંયમી ભાષા અંગેનું સ્પષ્ટ જ્ઞાન ધરાવતો નથી, તેવી છે એ તો વચનગુપ્તિનો અધિકારી જ નથી. જેમ એકેન્દ્રિયોને ભાષા અંગેનું કશું ભાન ન આ
હોવાથી તેઓ મુંગા રહેતા હોવા છતાં ય વચનગુપ્તિવાળા નથી કહેવાતા. એમ સંયમીઓ ર વી પણ સાવદ્ય-નિરવદ્ય ભાષા વગેરેના બોધ વિનાના હોય તો તેઓ મુંગા રહેવા છતાં વી આ વચનગુપ્તિના ધારક ન કહેવાય. ૨ આ બધી વાતનો સાર એ કે ભાષા અંગેની સૂક્ષ્મતમ માહિતી ન હોય તો મુંગા રહેવા જ વિી છતાં વચનગુપ્તિ નથી, અને જ્ઞાન હોય તો બોલવા છતાં વચનગુપ્તિ છે જ. એટલે કે બોલવું વી
આ કે બોલવું એ મહત્ત્વનું નથી, પરંતુ ભાષાનું સ્પષ્ટ જ્ઞાન મહત્ત્વનું છે. ૬. પણ આ વાત પણ અપેક્ષાએ છે. આનો અર્થ એ તો ખરો જ કે સંયમીને ૧૦ પ્રકારની ી, સત્યભાષા, ૧૦ અસત્ય ભાષા, ૧૦ મિશ્ર ભાષા, ૧૦ વ્યવહાર ભાષા... આ ૪૦ ભાષાનો ૨ બરાબર બોધ હોવો જ જોઈએ. એ વિના તો ન જ ચાલે. ; પણ એ સાથે એક બાબત એ પણ છે કે આ બધું જાણનારો સંયમી પણ શક્ય હોય ત્યાં છે,
G G GEOG G G G G G G G G GOGO
વીર વીર વીર વીર વીર અપ્રવચન માતા (૨૫૯) વીર વીર વીર વીર વીર છે