________________
ભોજન-ભક્તિ દેહ મૂર્છાથી ચૌદપૂર્વી પણ ભ્રમતા, ભીષણ સંસારે એમ જાણી, સંગતિ જે બનતા. ધન. ૮૫
જ્યારે પાણી જો પાણીમાં જ પરઠવાય તો એ રેતી-માટી જેવું શસ્ત્ર ન બને.
cil
પાણીમાંય જુદી જુદી જાતના પાણી એકબીજાના શસ્ત્ર બને. પણ સરખે સરખા પાણી રૂ એકબીજાના શસ્ત્ર ન બને કે ખૂબ ઓછા બને.
આ પદાર્થ ગીતાર્થો પાસેથી ખૂબ જ વિસ્તારથી સમજવા જેવો છે. અમે તો માત્ર સ્થૂલ બોધ કરાવવા જેટલું જ વર્ણન કર્યું છે.
(૧૨૧)(૩) અપાત્ર વ્યક્તિને દીક્ષા અપાઈ જાય અને પાછળથી ખબર પડે કે આ સર્વવિરતિ માટે લાયક નથી. તો શિષ્યના મોહમાં તણાયા વિના એને પાછો ઘર ભેગો કરવો એ પણ પારિષ્ઠાપનિકાસમિતિ છે.
કોઈક સંયમી દીક્ષા લીધા બાદ અહીં આવી અપાત્ર બને. મૂલગુણોમાં ભયંકર ભુલો કરે. બે-ત્રણ વાર પ્રાયશ્ચિત્ત આપવા છતાં ન સુધરે. નિષ્ઠુર બનીને મૂલગુણોનો ઘાત કરે. આવા સંયમીઓ ગમે ત્યારે મોટી શાસનહીલનાનું કારણ બનવાની પાકી શક્યતા હોવાથી તેમની દ્રવ્ય દયા ખાધા વિના એને સંસારમાં મોકલી દેવા, એમનો સાધુવેશ લઈ લેવો એ પણ પારિષ્ઠાપનિકાસમિતિ કહેવાય.
(૧૨૨)જેઓ પોતાની શિષ્યસંખ્યા ઘટી ન જાય તે માટે, અપાત્ર શિષ્ય પ્રત્યેના મમત્વભાવથી, લોકોમાં પોતાના માટે થનારી મિથ્યા નિંદાના ભયથી.... એ અપાત્ર શિષ્યોને ઘર ભેગા નથી કરતા અને તેમને સાચવે છે, બધી જાતની અનુકૂળતા કરી આપે છે. તેઓ શાસન શત્રુ જાણવા.
ગચ્છાચાર પયજ્ઞાની સાક્ષી સાથે મહોપાધ્યાયજી સાફ-સાફ કહે છે કે નિર્ગુણીનો ગુરુ પક્ષ કરે જે, તે ગચ્છ ત્યજવો દાખ્યો. તે જિનવર મારગનો ઘાતક ગચ્છાચારે ભાખ્યો.
અર્થ : જે ગુરુ નિર્ગુણી સાધુનો પક્ષપાત કરે તે ગુરુનો ગચ્છ છોડી દેવો. આવા ગુરુ (સ્વયં મહાસંવિગ્ન હોય તો પણ) જિનેશ્વરપ્રભુના માર્ગના ઘાતક જાણવા.
સંબોધિસત્તરીમાં કહ્યું છે કે :
मूलगुणेहिं विमुक्कं बहुगुणकलियंपि लद्धिसंपन्नं ।
उतमकुलेवि जायं निद्धाडिज्जइ तयं गच्छं ॥
અર્થ : જે સાધુ મૂલગુણો વિનાનો હોય. (અર્થાત્ નિષ્ઠુર બનીને જાત જાતની હિંસામાં જોડાતો હોય, અબ્રહ્મ સેવન સુધી પહોંચ્યો હોય) તે ભલે ને ઘણા બધા ગુણોવાળો હોય, ભલે ને લેખન શક્તિ, વ્યાખ્યાન શક્તિ વગેરે ગુણોથી સંપન્ન હોય, ભલે ને અનેક લબ્ધિઓનો સ્વામી હોય, તો પણ જે ગચ્છ એને ગચ્છમાંથી કાઢી શકે છે. એ જ સાચો ગચ્છ છે. વીર વીર વીર વીર વીર અષ્ટપ્રવચન માતા ૭ (૧૯૩) વીર વીર વીર વીર વીર
ર