________________
લોભી ધનની પ્રાપ્તિમાં સંતોષ દિ નવિ પામે, સ્વાધ્યાયાદિક યોગોમાં મુનિ તૃપ્તિ કદિ નવિ પામે, ધન. ૫૦
કે આ પાદપોપગમન અનશન કરવાની, માસક્ષપણના પારણે માસક્ષપણ કરવાની, વિગઈનું
એક ટીપું પણ ન વાપરવાની વાત અમે કયાં કરી છે ? આ બતાવેલી સમિતિ તો આ કાળમાં ૨ ય સરળતાથી પાળી શકાય એવી જ છે. એને સંઘયણની નબળાઈ પ્રતિબંધક બનતી નથી.
હા ! આપણા પ્રમાદ, સુખશીલતા, અનાદિ ચાલ, સંયમમાં રસનો અભાવ વગેરે દોષોને કારણે આ સમિતિનું પાલન આપણને દુર્લભ લાગે તો એ આપણો દોષ છે. આ ૨ કાળનો કે આ સંઘયણનો શો દોષ ?
વળી આ બધી વિધિ ચોથા આરાની કહી આ કાળમાં એનાથી વિપરીત કરાતા અવિધિઆચરણને ચલાવી લેવાની વાત કરનારાઓને સામે મહામહોપાધ્યાયજીએ લાલઆંખ કરી છે હોં !
સાંભળો તેઓશ્રીના શબ્દો !
કલિકાલમાં જેમ વિષ મારે, અવિધિદોષ તિમ લાગે. એમ (૧૦૨)ઉપદેશપદાદિક દેખી વિધિરસીયો જન જાગે.
ર
ર
જેમ ઝેર ચોથા આરાના માણસને ય મારે અને પાંચમાં આરાના માણસને ય મારે. ‘આ પાંચમાં આરાનો છે’ એમ સમજી ઝેર એને મારવાનું બંધકરી દેતું નથી. એ જ રીતે અવિધિ સેવન ચોથા આરાના સાધુને પણ દોષ લગાડે અને પાંચમા આરાના સાધુને પણ દોષ તો વી લગાડે જ. “આ બિચારો પાંચમા આરામાં જન્મ્યો છે, માફી આપી દો એને !’” એમ અવિધિ દોષ પાંચમાં આરાવાળાને માફી આપતો નથી.
હા ! શક્તિ જ ન હોવાથી જો વિધિપાલન ન થાય, તો પરિણામ નિર્મળ હોવાથી, પ્રમાદ-સુખશીલતા ન હોવાથી દોષ ન લાગે. પણ “આ સમિતિ પાળવાની વર્તમાન સંયમીઓમાં અશક્તિ છે.” એવું તો કોણ કહી શકે ? (૧) જેને બેય હાથે લકવો થઈ ગયો હોય (૨) અતિશયવૃદ્ધત્ત્વને લીધે જેઓ હાથ ઉંચા જ કરી શકતા ન હોય કે જેમના હાથ ધ્રુજતા હોય. (૩) મોટા તપમાં ખૂબ અશક્તિ આવી જવાથી હાથ ઉંચા કરી શકાતા ન હોય. ર ઓઘો ઉપાડી શકાતો ન હોય.... આવા મહાત્માઓ આ સમિતિ ન પાળે તો કર્મસત્તા એમને માફી આપે.
ર
પણ આવા મહાત્મા આંગળીના વેઢા ગણાય એટલા ય ખરા ? જો ના ! તો એનો અર્થ એ જ થયો કે આ સમિતિ સમ્યક્ રીતે ન પાળનારા સંયમીઓ અશક્તિના કા૨ણે નહિ, પરંતુ (૧૦૩)પ્રાયઃ અજ્ઞાન, પ્રમાદ, સુખશીલતાદિના કારણે જ આ સમિતિ પાળતા નથી. એટલે આ સમિતિને નાની-સૂની માનવાની ભુલ ભુલમાં ય ન કરીશ.
વીર વીર વીર વીર વીર અષ્ટપ્રવચન માતા ૦ (૧૫૮) વીર વીર વીર વીર વીર