________________
સંચમપરિણામોની શોધ વિગઇભોજી નવિ પામે, એમ માનીને અન્નપ્રાન્ત આહાર સદા ખપ કરતી. મૃત્ત. ૩૫
છે. આદાનભંડમત્તનિફખેવણા સમિતિ
શ્રમણ ભગવાન મહાવીરદેવે આ સમિતિનો અર્થ નીચે પ્રમાણે દર્શાવ્યો છે. ओहोवोवग्गहियं भंडगं दुविहं मुणी ।
गिण्हंतो निक्खिवंतो य पउंजिज्ज इमं विहिं ॥
चक्खुसा पडिलेहित्ता पमज्जिज्ज जयं जई । आदिए निक्खिविज्जा वा दुहओऽवि समिए सया ॥
અર્થ : મુનિએ ઔધિક કે ઔપગ્રહિક ઉપધિને ગ્રહણ કરતી વખતે કે મૂકતી વખતે આ વિધિ આદરવી જોઈએ કે પહેલા ચક્ષુથી બરાબર જોઈ અને પછી યતનાપૂર્વક પૂંજવું અને પછી એ વસ્તુ લેવી કે મૂકવી. કાયમ માટે આદાન સમિતિવાળો સાધુ બે બે પ્રકારની ઉપધિમાં આ વિધિ કરે.
કલિકાલ સર્વજ્ઞ, મહાબ્રહ્મચારી ભગવાન હેમચંદ્રસૂરિજીએ યોગશાસ્ત્ર ગ્રંથમાં આ સમિતિની વ્યાખ્યા આ પ્રમાણે દર્શાવી છે કે
आसनादीनि संवीक्ष्य प्रतिलिख्य च यत्नतः ।
गृह्णीयात् निक्षिपेद्वा यद्, साऽऽदानसमितिः स्मृता ॥
અર્થ : આસન, પાત્રા વગેરે વસ્તુઓ સારી રીતે જોઈને અને પછી ઓઘાદિ દ્વારા યત્નપૂર્વક એને પ્રમાર્જીને એ વસ્તુઓ લેવી કે મૂકવી એ આદાન સમિતિ કહેવાયેલી છે. શ્રુતકેવલી-અવધિજ્ઞાની ધર્મદાસગણિ ઉપદેશમાલામાં ફરમાવે છે કે
पुवि चक्खु परिक्खिय पमज्जिय जो ठवेइ गिण्ह वा । आयाणभंडमत्तनिक्खेवणाइ समिओ मुणी होइ ॥
તે
અર્થ : પહેલા ચક્ષુથી બરાબર જોઈને, પછી પુંજીને જે મુનિ વસ્તુ મૂકે કે લે, તે આદાન ભંડ નિક્ષેપણા સમિતિવાળો કહેવાય.
આમ આ સમિતિનું સામાન્ય સ્વરૂપ તો એટલું જ છે કે કોઈપણ વસ્તુ લેતા કે મૂકતા પહેલા જુઓ, પછી પુંજો અને પછી એ વસ્તુ લો કે મૂકો.
હવે આ પદાર્થને જરાક વિસ્તારથી જોઈએ.
ધારો કે હાથમાં રહેલો દાંડો દેરાસર કે ઉપાશ્રયમાં ભીંતના ખુણાના ટેકે મૂકવો હોય તો વી (૧) દાંડાનો સૌથી ઉપરનો ભાગ અને સૌથી નીચેના તળીયાનો ભાગ એ બેય બરાબર વીર વીર વીર વીર વીર અષ્ટપ્રવચન માતા ૭ (૧૪૩) વીર વીર વીર વીર વીર