________________
- ધોમધખતા પથ પર ગજ પરે જે ધીમા ચાલે, શુભ પરિણામની અગ્નિમાં જે, કર્મ અનંતા બાળે. ધન. ૮
આધાકર્માદિની શંકા ન હોય.
એમાં ચોથા ભાંગામાં તો સાધુને કોઈ દોષ ન લાગે. (૭)બીજા ભાંગામાં વાપરતી વખતે ૨ આધાકર્માદિની શંકા નીકળી ગઈ હોવાથી, વસ્તુ નિર્દોષ હોવાની ખાતરી થઈ ગયા બાદ વાપરતો હોવાથી આધાકર્મ-ભક્ષણનો દોષ તો ન લાગે. પરંતુ વહોરતી વખતે આધાકર્માદિની શંકા હોવા છતા વહોર્યું છે એટલે આધાકર્માદિ દોષનો અતિચાર તો લાગે જ. ૨
વહોરતી વખતે જો એ વસ્તુ દોષિત હોવાની શંકા હોય તો વહોરાય જ નહિ. સાધુનો આચાર એ છે કે “આ વસ્તુ સંપૂર્ણ નિર્દોષ છે” એવો નિશ્ચય થયા બાદ જ વહોરે. જરાક પણ શંકા પડે તો જ્યાં સુધી એ શંકાનું સમ્યક્ નિવારણ ન થાય ત્યાં સુધી ન જ વહોરે. એને બદલે આ સાધુએ શંકા હોવા છતાં વહોર્યું છે. એટલે એટલો દોષ તો લાગે જ.
પહેલો ભાંગો તો દોષવાળો જ છે.
ત્રીજા ભાંગામાં વાપરતી વખતે આધાકર્માદિની શંકા હોવા છતાં વાપરે છે. એટલે બીજા ભાંગા કરતા વધુ દોષ લાગે.
કેટલીક વિશેષ બાબતો જોઈએ.
(ક) શંકિત દોષમાં જે દોષ અંગેની શંકા પડી હોય એ જ દોષ સાધુને લાગે અને પ્રાયશ્ચિત્ત પણ એ મુજબ જ આપવામાં આવે. દા.ત. સાધુને આધાકર્મીની શંકા હોવા છતાં વાપરે, તો એને આધાકર્મીનું પ્રાયશ્ચિત્ત આવે. જો મિશ્રની શંકા હોવા છતાં વાપરે તો મિશ્રનું પ્રાયશ્ચિત્ત આવે..
ર
(૭૨)જિન શાસનમાં પરિણતિ પ્રધાન છે એ આ પદાર્થ ઉપરથી વધુ સ્પષ્ટ થાય છે. જે સાધુ ખરેખર આધાકર્મી ગોચરીને આધાકર્મી સમજી વાપરે અને જે સાંધુ તદ્દન નિર્દોષ વસ્તુને આધાકર્મી સમજીને વાપરે તે બેય ને સરખુ પ્રાયશ્ચિત્ત આવે છે. વસ્તુ દોષિત કે નિર્દોષ હોવા છતાં એના કારણે અહીં પ્રાયશ્ચિત્તમાં ભેદ પાડવામાં આવ્યો નથી.
(ખ) કોઈક શ્રાવકના ઘરે ચાલુ દિવસે દૂધપાક બનેલો જોઈ સાધુને શંકા તો ગઈ, પણ ગમે તે કારણે તે પુછી ન શક્યો અને દૂધપાક વહોર્યો. વાપરતી વખતે પણ મનમાં વિચાર ચાલુ છે કે “આ દૂધપાક આધાકર્મી હશે તો ?” છતાં વાપરે તો એ પ્રથમ ભાંગામાં
ગણાય.
આજ પ્રસંગમાં દૂધપાક વાપરતા પહેલા જ કોઈ સાધુ આવીને કહે કે આજે પેલા શ્રાવકને ત્યાં ૧૫-૨૦ મહેમાનો છે.. દૂધપાક બનાવ્યો છે.” તો આ સાંભળી પૂર્વના સાધુની આધાકર્મીની શંકા નીકળી જાય. એટલે હવે એને બીજો ભાંગો લાગુ પડે.
વીર વીર વીર વીર વીર અષ્ટપ્રવચન માતા ૦ (૧૧૬) વીર વીર વીર વીર વીર