________________
વધુમાં તેઓએ નોંધ્યું છે કે “મોટર ખરચ વગેરે સૌ સૌને માથે ખરચ થયો છે. એક ટીકીટ -ખરચના રૂ. ૫૦ થી ૭૫ સુધી ગણવા. ધર્માદા જુદા. સ્પેશીયલને રસ્તામાં ૨૫ થી ૩૦ નોકારશીઓ મળી હતી. ચા પાણી નાસ્તો પણ મળેલો.” સ્પેશ્યલ ટ્રેન જ્યાં જાય ત્યાં સુધી યાત્રા સંઘે ધર્માદો કરવો પડે, તેવી તે સમયમાં (પણ) પ્રવૃત્તિ હશે, તેથી તે માટે આયોજકે યાત્રિકો પાસે ટીપરૂપે રકમ ઉઘરાવી હતી. આ ટીપ વિશે એક વ્યવહારુ ટિપ્પણી કરતાં છગનભાઈએ નોંધ્યું કે - “સ્પેશીયલમાં ધર્માદાની ટીપ કરેલી તેથી દરેક સ્થળોએ સ્પેશીયલ તરફથી રકમનો ધર્માદા આપી છે. ટીપ નહીં કરે તો ધર્માદા વધારે વપરાતે. માટે દરેક સ્થળે દરેક જુદા જુદા આપવા તે ઉત્તમ.” આ સિવાય, ૧૯૯૪માં તેમણે પાલીતાણા ચોમાસું કર્યું. ત્યારે ત્યાં રહ્યા તે વખતમાં જય તળાટીની ૨૨૫ યાત્રા કરી. ચૌવિહાર છઠે સાત યાત્રા સં. ૧૯૮૯માં બે વાર કરેલી, તેમ આ વર્ષે પણ બે વખત કરી. ચાતુર્માસ બાદ ગિરિરાજની બીજી વાર નવાણું કરી. પાલીતાણાની પંચતીર્થી જુહારવાપૂર્વક તળાજા તીર્થની ૧૦૯ યાત્રા ત્યાં રહીને કરી. ૧૯૯૫માં વધુ બે વખત ગિરિરાજની નવાણું કરી. તેમની નોંધ અનુસાર, ૧૯૮૯ થી ૧૯૯૬ સુધીમાં તેમણે સિદ્ધગિરિજી પ૧૦ યાત્રા કરી હતી. સં. ૧૯૯૬માં તે દંપતીએ કેશરીઆજી વગેરે તીર્થોની યાત્રા ટ્રેન અને બસ દ્વારા કરી. તેમાં મધ્ય ભારતનાં બધાં તીર્થોની તથા હસ્તિનાપુરની સ્પર્શના કરીને બન્ને પાલીતાણા પહોંચ્યાં. ત્યાં તેમણે વર્ષીતપનાં પારણાં કર્યા. આ થયો તેમના તીર્થાટનનો રોચક વૃત્તાંત.
(૧૧) અને દીક્ષા
છગનભાઈ અને ગજરાબહેનની ગૃહચર્યાનો અને તે ચર્યામાં સતત ડોકાયા કરતી તેમની પ્રકૃતિનો તથા તેમના માનસનો પૃથક્કરણાત્મક અભ્યાસ કરતાં એક વાત સ્પષ્ટ તરી આવે છે કે આ બે વ્યક્તિઓનું દાંપત્ય એક આદર્શ અને સંવાદી દાંપત્ય હતું, ઘણીવાર ભણતરની ખાઈ, ધન - સાધનની ઓછપ અને કોઈ એક પાત્રની વધુ પડતી ધાર્મિકતા, આવા દાંપત્યમાં ઊભી તિરાડ પાડીને માનસિક કજોડાનું સર્જન કરી આપે છે. પરિણામે દેખીતી રીતે ધર્મમય જણાતું જીવન વાસ્તવમાં ક્લેશમય અને તનાવગ્રસ્ત જીવન બની રહે છે. સદ્ભાગ્યે, આ દંપતીની જીવન - પદ્ધતિ એટલી બધી સમજણભરેલી હતી કે એમના દાંપત્યમાં તિરાડ પડવાની વાત તો બાજુ પર, બલ્ક જેમ જેમ સમય વીતતો ગયો અને ધર્મપરાયણતા વધતી ગઈ, તેમ તેમ બન્નેના પારસ્પરિક સૌહાર્દ અથવા સભાવમાં સતત વૃદ્ધિ જ થતી રહી.
૨૪