________________
અવંચક ત્રણ પ્રકારના છે : (૧) યોગાવંચક, (૨) ક્રિયાöચક, (૩) ફલાવંચક. તેમાંથી આદ્ય અવંચકના ધણી હોય. વળી અહિંસાદિ ચાર યમને વશ હોય, વળી ઇચ્છા એટલે ગુણીજનની સમ્યક્ કથા કરવાનું મન કરે, આચારનું ઉત્કૃષ્ટપણે પાલન કરે, થિર-નિરતિચા૨૫ણે પ્રવૃત્તિમાં દૃઢ રહે, સિદ્ધિ-સ્વાર્થ પરાર્થને નિપજાવે - એ પ્રમાણે અતિ શુદ્ધ રૂચિપણે ચારે પ્રકાર પાળે. વળી અતિચાર ટાળી જે રીતે ફળીભૂત થાય તેવા પરિણામ સાધે. તેવા યોગી સદા સફલાભ્યાસી હોય, જેમ એક વખત ફેરવેલું ક્રિયા ભાજન ઉતાર્યા કરે, તેમ આ યોગીની ક્રિયા નિષ્ફળ ન હોય.
ભાવાર્થ : પ્રવૃત્તચક્રયોગીની આગવી લાક્ષણિકતા આ ગાથામાં વર્ણવવામાં આવી છે.
આ લક્ષણો દ્વારા તે સંસારચક્રને ભેદનારો થાય. અર્થાત્ તેની આધ્યાત્મિક પ્રવૃત્તિનું ચક્ર સતતપણે એવું ગતિમાન રહે કે તે સર્વ પૌદ્ગલિક આશંસાનો ઉચ્છેદ કરી નાખે.
તેની પ્રત્યેક વૃત્તિના દોરામાં આત્મા જ પરોવાયેલો હોય. એટલે તે સત્યથી વિખૂટો ન પડી શકે. બ્રહ્મચર્ય તેને અસ્થિમજ્જાવત્ હોય. અહિંસા તેના પ્રાણોના પ્રાણના સ્થાને હોય. પ૨પદાર્થથી સર્વથા પર એવા તેને અસ્તેય તો હૃદયરૂપ હોય. તાત્પર્ય કે આવા યોગીવર્યની કોઇ પ્રવૃત્તિમાંથી સંસારની દુર્ગંધ ન છૂટે, પણ આત્મા જ નીતરે.
આઠમી પરાષ્ટિની સજ્ઝાય
૧૭૭
